Sağlık çalışanlarının tıbbi atık bilgi, tutum ve davranışlarının incelenmesi / Investigation of medical waste knowledge, attitudes and behaviors of health workers

Abstract

Sağlık hizmetleri sağlığımızı, yaşamımızı ve refahımızı sürdürmek için hayati öneme sahip olmasına rağmen sağlık hizmetlerinin sürdürülmesi sırasında ortaya çıkan atıklar; hastalık yayma potansiyelinin yüksek olması nedeniyle tehlikeli olabilir. Tıbbi atıkların verimli bir şekilde yönetilip bertaraf edilebileceği konusunda gerekli eğitim ve atık planının yapılması hedeflenmelidir. Bu çalışmada sağlık personelinin tıbbi atık bilgi, tutum ve davranışlarının incelenmesi hedeflendi. Çalışma kesitsel tanımlayıcı tipte gerçekleştirildi. Araştırma toplam 484 katılımcıdan oluşmaktadır. Katılımcıların %53,9 oranla kadınlar oluşturmakta olup, %46,1'lik kısmını erkek katılımcılar kapsamaktadır. Yaş dağılımlarının büyük bir kısmını %49,8'lik bir oran ile 32 yaş ve üzeri yani orta yaş grubu oluşturmaktadır. Katılımcıların büyük çoğunluğunu lisans mezunu olup lisansüstü eğitim alanların oranı %12,2'dir. Katılımcıların görev dağılımlarına bakılacak olursa, %86,8'i sağlık personeli olarak çalışırken, katılımcıların %58,9'u 7 yıl ve üzeri süredir görevine devam etmekte olup, 4-6 yıl çalışanların oranı ise %22,7 iken, 3 yıl ve altı çalışanların oranı %18,4'tür. Özet olarak, bu çalışmaya ait sosyo-demografik veriler, çalışmanın uygulandığı sağlık alanındaki katılımcıların çeşitli yaş gruplarına, eğitim düzeyleri ve deneyim seviyelerine sahip olduğunu göstermektedir. Buna ek olarak kadınların ve tecrübeli personelin çalışmada ağırlıklı bir yer tuttuğu da söylenebilmektedir. Çalışma kapsamında elde edilen verilerin analizleri için SPSS 25 paket programı kullanılmıştır. Demografik özelliklerin belirlenmesi için frekans ve yüzde analizi kullanılmıştır. Elde edilen puanlamada çalışan düzeylerinin belirlenmesi için ortalama-standart analizi yapılmıştır. Verilerin dağılımı için merkezi limit teoremi ve basıklık-çarpıklık analizi yapılmıştır. Ölçeğin güvenirliliği için Cronbach Alpha analizi yapılmıştır. Ölçeğin demografik parametrelere göre farklılaşma olup olmadığını test etmek için bağımsız T testi ve tek yönlü Anova analizi yapılmıştır. Araştırma kapsamında toplam 484 sağlık çalışana ulaşılmış olup çalışanların %53.90'ının kadın (n=261) ve %46.10'unu erkek (n=223) oluşturmaktadır. Yapılan analiz sonuçlarına göre demografik bilgi açısından; cinsiyet, yaş, eğitim durumu, katılımcının görevi ve çalışma sürelerinde anlamlı farklılık olmadığı tespit edilmekteyken katılımcıların görev yeri ile tıbbi atık bilgi, tutum ve davranış arasında anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir.