İçme suyu şebekelerinde oluşan su kayıp ve kaçaklarının SCADA sistemi yardımıyla incelenmesi: Muş ili örneği / Investigation of water losses and leaks in drinking water networks using SCADA system: The case of Muş province

Abstract

Dünyadaki hızlı nüfus artışıyla birlikte sanayileşme ve şehirleşmenin daha da artması ve beraberinde bilinçsiz su kullanımı ve küresel ısınma gibi faktörler su tüketimini arttırmaktadır. Bunun sonucunda her geçen gün azalan su kaynakları, su temini yapan idare ve kuruluşları yeni kaynaklar aramaya itmektedir. Fakat bunun maliyeti çok fazla olduğundan su kayıplarını minimuma indirmeye çalışmak öncelikli hale gelmektedir. Bu noktada yapılacak olan su kayıpları yönetimi için, kesintisiz ve doğru veri ölçümü ve şebeke sisteminin izlenebilir ve uzaktan kontrol edilebilir olması oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Muş ilinin 2017-2023 yılları arasındaki içme suyu şebeke verileri incelenip Ocak 2022 yılında yapımı tamamlanan yeni içme suyu şebeke hattı dahilinde sisteme yerleştirilen SCADA ile öncesi ve sonrası veriler ele alınarak değerlendirilmiştir. İlk olarak SCADA öncesi şehre verilen ve tüketiciler tarafından kullanılan su miktarları karşılaştırılarak kayıp su oranları tahmin edilmiştir. SCADA öncesi ortalaması %40.32 olan kayıp su oranlarının %36.78’i fiziki kayıp olarak tespit edilmiştir. SCADA sonrası ise ortalaması %27.76 olan kayıp su oranlarının %8.51’i fiziki kayıp su olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Muş ilinde sisteme yerleştirilen SCADA ile su kayıp ve kaçaklarının en düşük seviyelere geldiği gözlemlenmiştir. Bu tez çalışmasıyla SCADA gibi su yönetim sistemlerinin su kayıp ve kaçaklarının azaltılması üzerindeki etkileri Muş ili örneği baz alınarak detaylı bir şekilde analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Ayrıca bu gibi sistemlerin yerel yönetimler ve ülke politikaları bakımından önemi tartışılmıştır.