Neoliberalizm ve üniversitelerin yapısal dönüşümü / Neoliberalism and the structural transformation of universities

Abstract

Bu çalışmada neoliberalizmin gelişim süreci ele alınmış ve neoliberalizm bağlamında üniversite yapılarının dönemsel olarak dönüşümleri incelenmiştir. İlk bölümde dünyada neoliberalizm kavramı ele alınmış tanımı, ilk ortaya çıkışı, gelişim süreci ve yönetsel beklentileri ile ilgili kaynaklar taranarak incelenmiştir. Ardından Türkiye bazında neoliberalizm gelişimi ele alınmıştır ve burada kamu yönetimi ile ilişkisinden, kamu yönetimine olan etkilerinden bahsedilmiştir. Yönetişim kavramının ortaya çıkışına değinilmiş ve bu bağlamda özelleştirme, yerelleşme ve küreselleşme kavramları açıklanmıştır neoliberalizme ilişkin görüşlere de bu bölümde yer verilmiştir. İkinci bölümde hem dünyada hem de Türkiye’de yükseköğretim kavramı ele alınarak incelemesi yapılmıştır. İlk olarak üniversite kavramının Avrupa ve Amerika’daki gelişiminden bahsedilmiş daha sonra ise Türkiye’de üniversite gelişimine değinilmiştir. Türkiye’deki gelişim süreçleri reformlar bazında ele alınmış ve yükseköğretim modellerine yer verilmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise artık çalışmanın amacı olan neolibealizmin üniversite yapılarına olan etkileri ve dönüşüm süreci ele alınmış ve tüm yapısal özellikler ve dönüşüm süreci bu bölümde nihayete kavuşturulmuştur. Neoliberalizm etkisi ile yönetişim kavramı ortaya çıkmış ve neoliberal politikalar ile tek başına devlet yönetimi yerine devlet ve sivil toplumun bir arada yer aldığı yönetişimin etkileri başlamıştır. Hizmet Ticareti Genel Anlaşması ile de neoliberal politikalar artık eğitim alanında uygulanacak duruma gelmiştir. 1980 ve 1994 yılları arasında daha da etkin olan neoliberalizm politikaları etkisi ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu çıkarılmış ve atama usulü benimsenmiştir. Akademide bölümler düzeni esas alınmıştır. Kurullar eliyle yönetime de son verilerek hiyerarşik bir düzen oluşturulmuştur. Bu hiyerarşik düzende ise en üstte YÖK başkanı olmak şartıyla sırasıyla Rektör, Dekan ve Bölüm Başkanı bulunmaktadır.