Şemsî'nin Yûsuf u Züleyhâ mesnevisi bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük / Şemsi's mathnawı of Yusuf u Zuleyha context indext and functional dictionary

Abstract

15. yüzyılın sonu ile 16. yüzyılın başında yaşadığı düşünülen şâir Şemsî hakkında elimizde çok fazla bilgi mevcut değildir. Sadece mahlasının Şemsî olduğunu bildiğimiz şâirin Yûsuf u Züleyhâ adlı bir mesnevisi bulunmaktadır. Bu eser, 1475 yılında, 2750 beyit halinde kaleme alınmış olup, Azerbaycan Türkçesi, Çağatay Türkçesi ve Eski Anadolu Türkçesi dil hususiyetlerini barındırmaktadır. Tezin inceleme bölümünde klasik Türk edebiyatındaki aşk mesnevilerinden bahsedilerek Şemsî'nin Yûsuf u Züleyhâ'sı ile Şeyyad Hamza'nın Yûsuf u Zelihâ mesnevisi karşılaştırılmalı olarak ele alınmıştır. Şemsî'nin Yûsuf u Züleyhâ'sı üzerine çeşitli yönlerden başka incelemelerde yapılmıştır. Tezin ikinci bölümünde Şemsî'nin Yûsuf u Züleyhâ adlı mesnevisinin bağlama göre anlamlandırılması amaçlanmıştır. TEBDİZ (Tarih ve Edebiyat Metinleri Bağımlı Dizin ve İşlevsel Sözlük) projesi ile Türkçe eserlerdeki kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığı hangi manalarda ve bağlamlarda kullanıldığı tespit edilmeye çalışılmaktadır.