Bitlis'teki üniversite öğrencilerinin gıda hijyeni ve kişisel hijyen hakkındaki bilgi düzeyleri / Knowledge level of university students in Bitlis on food hygiene and personal hygiene

Abstract

Bu tez çalışmasında 2021-2022 eğitim öğretim yılında Bitlis Eren Üniversitesinde öğrenim gören ve tesadüfi olarak seçilen öğrencilerin gıda hijyeni ve kişisel hijyen hakkındaki bilgi düzeylerinin özgün olarak hazırlanan anket formuyla belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, 18 yaş ve üzerindeki 470 öğrenciyle (248 kız, 222 erkek) yüz yüze görüşülmüş ve kişisel onamları alınan öğrencilerden anket formundaki soruları yanıtlamaları istenmiştir (Bitlis Eren Üniversitesi Etik İlkeleri ve Etik Kurulu, 03.01.2022, 21/14-5). Bu araştırmada, bazı öğrencilerin gıda hijyeni ve kişisel hijyen konularında daha bilinçli oldukları, bazı öğrencilerin ise bu konular hakkındaki yetersiz bilgilerden kaynaklanan çok yanlış uygulamalar yaptıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin en çok gıda satın aldıkları mekânın hijyen koşullarına (%93,61) ve bu mekânlarda çalışan personellerin koruyucu donanımlar kullanmalarına (%92,98) dikkat ettikleri görülmüştür. Bulguların istatistiksel olarak değerlendirilmesinde SPSS (23.0) programından yararlanılmıştır. İstatistiksel olarak öğrencilerin hijyen/sanitasyon kavramları hakkında bilgili olmaları ve cinsiyetleri ile gıdaların işlendiği/satıldığı mekânlar ve buralarda işlenen gıdaların durumları arasında p<0,05; eğitim gördükleri alanlar ile gıdaların işlendiği/satıldığı mekânlardaki personelin koruyucu donanımlar kullanmalarına dikkat etmeleri arasında da p<0,01 düzeyinde önemli bir ilişki bulunmuştur. Genel olarak öğrencilerin cinsiyet, eğitim gördükleri alan, gıda eğitimi alma durumları ve hijyen/sanitasyon kavramlarını bilmeleri ile gıda hijyeni ve kişisel hijyen uygulamaları arasında önemli ilişkiler belirlenmiştir. Bunlarla birlikte gıda, sağlık ve hijyenle ilgili eğitim alan öğrencilerin genellikle hijyen konusunda daha doğru davranışlar sergiledikleri görülmüştür. Sonuç olarak; üniversite öğrencilerinin gıda hijyeni ve kişisel hijyen konularında daha fazla bilgiye sahip olabilmesi ve yaptıkları yanlış davranışların önlenebilmesi için bazı uygulamaların sürekliliğinin sağlanması gerekmektedir. Olumsuz şartlara bağlı olarak gıdalarda yüksek seviyelere ulaşan mikrobiyal yükün ciddi gıda zehirlenmelerine neden olacağı unutulmamalı ve gıdaların üretiminden tüketimine kadar geçen bütün aşamalarda tüm kontaminasyon kaynakları kontrol altına alınmalıdır. Yetkili kurumlar da insanların kalabalık olduğu yerlerdeki sesli/görsel yayınları artırmalıdır. Gıda işletmelerinin sık aralıklarla denetiminin yapılması ve personele etkin bir şekilde eğitimler verilmesi toplumdaki güven duygusunu üst seviyelere çıkarılabilir. Özellikle üniversiteler bilgilendirme ve özendirmeye yönelik eğitim faaliyetlerini (seminer, konferans) yaygınlaştırmalıdır. Ayrıca, üniversitelerin seçmeli ders havuzunda gıda hijyeni veya benzeri derslerin yer alması değerlendirilmelidir. Toplumdaki her paydaş bu konularda üstüne düşen görev ve sorumlulukları eksiksiz olarak yerine getirdiği takdirde, sağlık açısından oluşabilecek riskler azaltılabilir ve güvenli gıdalara ulaşılabilir.