Alerjik rinit tedavisinde kullanılan bazı ilaçların iyonlaşma sabitlerinin sıvı kromatografik yöntem ile tayini / Determination of ionization constants of some drugs used in the treatment of allergic rhinits by liquid chromatography

Abstract

Günümüzde en sık görülen sorunların başında alerji ve neden olduğu hastalıklar gelmektedir. Alerjik rinit de bir alerji çeşidi olup normalde zararsız olan maddelere karşı bağışıklık sisteminin farklı ve aşırı tepki göstermesi olarak tanımlanır. Çocuklarda; dikkat eksikliği, sınav başarısızlığı, konsantrasyon eksikliği ve özgüvende azalmaya sebep olabilir. Yetişkinlerde ise depresyon, anksiyete, iş üretkenliğinde azalma ve bunların neticesinde yaşam kalitesinde düşme görülebilir. Alerjik rinitin tedavisinde öncelikle alerjenlerden kaçınma ve ilaç tedavisi kullanılır. İlaç olarak daha çok alerjenin etkisini azaltan antihistaminikler kullanılır. Bu sebeple son yıllarda bu ilaçların çözünürlük, biyolojik aktivite, absorpsiyon, lipofilik etkileri ve iyonlaşma sabitleri gibi fizikokimyasal parametreleri, yan etkileri ve ilaç etkileşimleri daha kapsamlı araştırılmaktadır. İyonlaşma sabiti (pKa) bir molekülün iyonlaşmış ve iyonlaşmamış formlarının birbirine eşit olduğu pH değeridir. pKa değeri ilaç absorbsiyonunu etkiler. İlaçların çoğu suda az çözünen moleküller olduğu için iyonlaşma sabitlerinin tayinlerinde su-organik çözücü ikili karışımları kullanılır. Bu tez çalışmasında antihistaminik ilaçlardan Loratadin ve Desloratadin’in su-asetonitril çözücü karışımında iyonlaşma sabiti değerleri HPLC yöntemiyle tayin edilmiştir. Non lineer regresyon programı (NLREG) kullanılarak elde edilen pKa değerlerinden Mol kesri-pKa yöntemi ve Yasuda-Shedlovsky ekstrapolasyon yöntemiyle sudaki pKa değerlerine geçilmiştir. Elde edilen verilerin bilgisayar programı ile hesaplanan verilerle uyum içerisinde olduğu gözlenmiştir.