2785 numaralı Kars vilayeti Şüregel Sancağı Şüregel kazası Müslim Nüfus Defterinin transkripsiyon ve değerlendirilmesi / Evaluation and transcription of 2785 no Muslim Civil Registry Book of Şüregel borough Şüregel Sancjak of Kars province

Abstract

Osmanlı Devleti ilk dönemlerden itibaren orduya asker almak ve vergi mükellefî olan kişileri tespit etmek amacıyla nüfus çalışmalarında bulunmuştur. Klasik Çağ dediğimiz dönemde (1300-1600) neredeyse merkez ve taşrada tahrir yapılmayan toprak kalmamış idi. 17. yüzyıl başlarında bozulan Tımar sisteminden kaynaklı sayımlar avarız sayımları şeklinde yürütülmüştür. Modern anlamda ilk nüfus sayımları II. Mahmud döneminde görülmekle beraber, savaşlar nedeniyle nüfus sayımlarında entegrasyon sağlanamamıştır. Yurt genelinde nüfus sayımları 1831 yılında bütün sancaklarda ''Defter Nazırlıkları'' kurularak ülkedeki Müslim ve gayr-i Müslim erkek nüfus sayımları icra edilerek yapılmıştır. Bu doğrultuda nüfus sayımları düzenli bir şekilde yapılmış ve bütün çalışmalar defterlere kaydedilmiştir. Araştırmamıza konu olan Şüregel Kazâsı tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Asurlular, Hititler, Urartular ve Bizans Devleti'nin idari kontrolü altına girmiştir. 1534 yılında Irakeyn Seferi sonrasında Şüregel Kalesi Osmanlı yönetimi altına girmiştir. Osmanlı Devleti'nin bütün kazalarında nüfus sayımları yapıldığı gibi Şüregel Kazâsı'nda da nüfus çalışmaları yapılmıştır. Şüregel Kazâsı Müslim Nüfus Defteri'nin transkripsiyonunu yapıp, değerlendirmemiz sonucunda şahısların isimleri, lakapları, fiziki özellikleri, engelli durumları, meslekleri, bağlı oldukları mahalle ve köy hakkında bilgilere ulaşılmıştır.