Mardin ilinde yenen yabani bitkiler / Wild plants in Mardin cty

Abstract

Bu tez çalışması ile Mardin mutfağının gastronomi imajının oluşturulmasında katkıda bulunan yenilebilen yabani bitkilerin etnobotanik yönden araştırılmasını içermektedir. Bu amaçla yenilebilir yabani bitkilerler tespit edilmiştir. Yöre halkın doğal bitkileri besin amaçlı tüketim kültürünün kuşaktan kuşağa devamlılığını sağlamak için yenilebilir bitkilerin tespiti ve bu bitkiler ile yapılan yöresel kullanımların hazırlanması ile ilgili tarifelerin kayıt altına alınmıştır. Bu amaçla 2019-2020 yıllarında Mardin ilinin 10 ilçesinde belirlenen ve etnobotanik potansiyeli yüksek olan 142 mahallede çalışma gerçekleştirildi. Toplam 202 kaynak kişi ile görüşülerek, kullanılan bitki örnekleri alındı. Alınan bu örnekler herbaryum materyali haline getirilerek daha sonra teşhisleri yapıldı. Çalışma sonucunda 34 familya ve 92 cinse ait 117 takson belirlenmiştir. Araştırma alanında kullanımı belirlenen bitkilerden en fazla takson içeren ilk 5 familya sırasıyla; Asteraceae 19 (% 16,24), Brassicaceae 10 (% 8,55), Fabaceae 9 (%7,69), Rosaceae 9 (% 7,69), ve Apiaceae 7 (% 5, 98), şeklindedir. Bu taksonların etnobotanik kullanımına bakıldığında; % 36,55 (53) çiğ, % 35,86 (52) yemek, % 12,41 (18) içme, % 6,90 (10) salamura, pekmez, % 4,83 (7) baharat ve % 3,45 (5) süt ürünleri için kullanıldı. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde İlk kez 26 bitki türünün gıda kullanımı kaydedildi.