KÜRESEL ISINMA İLE MÜCADELE KAPSAMINDA KARBON VERGİSİ

Abstract

Çalışmada, enerji sektörü temelli kirleticiler nedeniyle Türkiye’de karbon vergisinin uygulanması halinde bunun vergi hasılatına ve vergi yüküne etkisi araştırılmıştır. Bu kapsamda Avrupa Birliğinde 2023 yılı itibariyle uygulanan ortalama karbon vergisi bedeli (42,77-TL/Ton) baz alınarak Türkiye’de ortalama karbon vergisi hesaplanmıştır. Karbon vergisinin Türkiye’de 2023 yılı itibariyle enerji sektörü kaynaklı salınımlara uygulanmış olması halinde karbon vergisinin toplam vergi gelirlerini %12.7, toplam vergi yükünü ise %2,49 oranında artıracağı sonucuna ulaşılmıştır. Vergi hasılatı ve vergi yüküne ilişkin bu çalışma Türkiye’de karbon vergisinin, toplam vergi hasılatına ve ortalama vergi yüküne etkisinin yadsınamayacak kadar yüksek olduğunu göstermektedir. Bilimsel araştırmalar, karbon vergisinin emisyonları azaltmada önemli bir rol oynayabileceğini göstermektedir. Dünya Bankası'nın 2021 yılında yayınladığı bir rapora göre, küresel karbon fiyatı 2030'a kadar ton başına 75 dolara çıkarılması halinde 2050 yılına kadar küresel ısınmanın 1,5 santigrat dereceyle sınırlandırılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Karbon vergisinin küresel ısınmayı önlemede etkili bir araç olmakla birlikte enerji maliyetlerini yükseltmesi de söz konusudur. Ancak temiz ve yaşanılabilir bir dünya için karbon vergisi gibi pozitif dışsal etkileri olan araçların gecikmeksizin hayata geçirilmesi gerekmektedir.