Varto/Tepeköy Höyük Örnekleri Işığında Karaz Kültürü’ne Ait Makara Biçimli Andiron/Kaideler Üzerine Yeni Gözlemler

Abstract

Karaz (Erken Transkafkasya Kültürü) Kültürü, geniş bir zamana ve coğrafyaya yayılan kadim kültürlerden biridir. Özellikle yayılım alanında yapılan bilimsel çalışmalar sonucu kültür ile özdeşlemiş birçok olgu olmasının yanı sıra kendinden sonraki dönemleri de etkilediği görülmektedir. Bu çalışmada da kültür ile özdeşleşen ocak ve ocak altıkları (andiron/kaide) ele alınırken Orta Tunç Çağı kültür ve ya kültürlerine olan etkileri de değinilmiştir. Bu doğrultuda kültürün yayılım alanında arkeolojik kazıları yapılmış yerleşimlerde ele geçen ocaklar (andiron/kaideler) ele alınmış ve Tepeköy Höyük verileriyle karşılaştırma yapılmıştır. Genel olarak bu araçların kullanım amaçlarına değinilmiştir. Ancak bu mal grubu içinde farklı ve kullanım alanı belirsiz olan makara tipli andiron/kaideler ayrıntılı ele alınmıştır. Aslında bu makara tipi çoğunlukla ocak ayağı ya da pişirme kabı ayağı olarak nitelendirilmiştir. Kısmen bu çıkarım doğru olmasına karşın Tepeköy Höyük’te bu mal grubunun farklı bir kullanımına dair in-situ halde bulgular ele geçmiştir. Bu bulgular üzerinden makara tipi andiron/kaidelerin asıl kullanımları ve kültürel devamlılık gibi Tepeköy Höyük’te ortaya çıkan veya değişen olgular ele alınmaktadır. Erken ve Orta Tunç Çağları arasında değişimlerin yanı sıra Erken Tunç Çağı içinde ortaya çıkan farklılıklar da ele alınmıştır.