Ulusal Basına Yansıdığı Şekliyle Bitlis (1930-1940)

Abstract

Bu çalışma Bitlis kentinin tarihi süreç içerisinde geçirmiş olduğu değişim ve dönüşümü üzerinde durulmuştur. Bir yerin geçmişine ait bilgi ve belgelerin olması o mekânın hangi aşamalardan geçtiğini göstermesi bakımından oldukça önemlidir. Dolayısıyla coğrafi etmenlerin de etkisiyle sosyo-ekonomik ve kültürel hayata nasıl yansıdığı gibi konular hakkında bilgiler içerir. Öte yandan bu bilgiler söz konusu bölgenin geleceğine yönelik planlamalarda da başvurulabilir. Bu araştırma 1930-1940 yılları arasında ulusal basına yansıdığı şekliyle Bitlis şehrinin coğrafi perspektifinden tarihsel süreçte yaşanılan gelişmelerden hareketle şekillenmiştir. Basın siyaset ilişkisi bağlamında değerlendirildiğinde iktidarlar gücünü sağlamlaştırmak ve kamuoyu oluşturmak amacıyla basından faydalanma yolunu seçmişlerdir. Ayrıca basın aracılığıyla kamuoyu oluşturulan halk kitleleri rahat bir şekilde yönetilebilir ve yönlendirilebilir. Bitlis ile alakalı basına yansıyan haberlere bakıldığında genel olarak tek parti iktidarının Bitlis’e yönelik kalkınma hamlelerini içerdiği görülmektedir. Her yönüyle kapsamlı çalışmaların yürütüldüğü basında yer almaktadır. Kültürel, sosyal, ekonomik ve ulaşım alanlarında gerçekleştirilen faaliyetler özellikle geniş bir şekilde aktarılmıştır. Bitlis’in önemli bir şehir olduğu vurgusu sıklıkla hatırlatılarak kalkınması uğruna çalışmaların daha da yoğunlaştırılması gerektiği mesajları verilmiştir. Şehrin coğrafi yapısından kaynaklı olumsuz şartların hüküm sürüdüğü Bitlis’te kalkınma hamleleri ile nüfusun bölgeden ayrılması engellemeye çalışılmıştır. Öyle ki bir zamanlar Bitlis’ten göç etmek zorunda kalan ailelerin tekrar geri dönmelerine yönelik faaliyetler dahi yürütülmüştür. Yetkililerin dikkatini Bitlis’e çekerek geri kalmışlığın giderilmesi amacıyla basın aracılığıyla bu durum yerine getirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmanın şekillenmesinde başta dönemin basını –Akşam, Son Posta, Tan, Hâkimiyet-i Milliye, Yeni Asır, Anadolu, Ulus, Kurun, Milliyet- olmak üzere arşiv, telif eserler ve farklı çalışmalardan faydalanılmıştır