Mehmet Âkif Ersoy'un Tefsir Anlayışı

Abstract

Öz Mehmed Âkif (1873-1936), son dönem İslam dünyasının önemli düşünür ve şairlerinden biridir. Müslümanların geri kalmışlığını ve çektikleri sıkıntılarının sebeplerini Kur’an’dan uzaklaşmaya bağlamış ve kurtuluşun reçetelerini yine Kur’an’da aramıştır. Kurtuluş Savaşı yıllarında memleketi karış karış gezerek halkı, vaaz ve nasihatlerle irşad etmiş, aynı zamanda yazdığı makale ve şiirlerle de onları bilinçlendirmeye çalışmıştır. Halkın şiire olan ilgisi, Mehmet Âkif’i, vaazlarında ele aldığı ayetleri şiirlerle açıklamaya sevk etmiştir. Safahat adlı eserinde yazdığı şiirlerinde Âkif, bazen bir ayet veya bir hadisi esas alıp hemen altına bunlardan anladıklarını dizelere dökmüştür. Bazen bir konuyu açıklarken satır aralarında ayetleri iktibas etmiş, bazen de ayeti lafzen vermese de satır aralarında ayetlerden manevî iktibaslarda bulunmuştur. Mehmet Akif, Müslümanların acil çözüm bekleyen problemlerine Kur’an merkezli çözümler üretmeye çalışmıştır. Bundan dolayı yazılarında Kur’an’ın etkisinde kaldığı görülmektedir. Bu makalede Âkif’in manzum ve düz tefsir yazılarındaki üslûbunu ve tefsir anlayışını ele almaya çalışacağız. Bu bağlamda, Âkif’in doğrudan ele aldığı veya manevî iktibasta bulunduğu ayetleri nasıl yorumladığı ve hangi yöntemlere başvurduğu analiz edilecektir.