HACCIN KÜLTÜREL ETKİLERİ: AFRİKA ÖRNEĞİ

Abstract

Bu çalışmada Afrika’da Müslüman hacıların hac yolculukları esnasında diğer memleketlerle olan iletişimi ve bu iletişim sonucunda Afrika özelinde yaşanan kültürel etkileri ele alınmıştır. Bu tespitlerin yapılabilmesi amacıyla ilgili tarih eserleri, seyahatnameler ve araştırmalardan istifade edilmiştir. İslâm dininin temel şartlarından biri olan hac ibadeti, dünyanın dört bir tarafında yaşayan Müslümanların hac yapma isteği sayesinde İslâm tarihi boyunca önemini korumuştur. Bunun bir yansıması olarak Afrikalı Müslümanların haccetmek konusundaki gayretleri de bu coğrafyada geniş bir alana yayılan hac yollarını oluşturmuştur. Ulaşım vasıtalarının günümüzde olduğu gibi yaygın olmadığı dönemlerde bu yolculuklar uzun zamanlar almaktaydı. Hac yolculuğuna çıkan hacılar, yolculukları esnasında birçok bölgeden geçerek Hicaz’a varmaktaydılar. Bu yolculukları esnasında kendi kültürlerini farklı toplumlara taşıdıkları gibi; farklı toplumların kültürlerini de kendi toplumlarına aktarmaktaydılar. İslâm dininin ve çeşitli mezheplerin yanı sıra Arap dilinin ve birçok kültür unsurunun Afrika’nın farklı bölgelerine yayılmasına katkı sağladı. Bu sayede birçok Afrika ülkesi halen Arapça dilini kullanmaktadır. Örneğin Afrika’nın en yaygın mezhebi olan Mâlikî Mezhebi’nin burada yayılmasında hac yolculukları etkili olmuştur. Bunlara ek olarak hacılar, yolculukları esnasında farklı memleketlerde gördükleri teknik ve mimari alandaki bir takım bilgi ve tecrübeyi de memleketlerine götürdüler. Ayrıca birçok âdet ve geleneğin taşıyıcısı oldular.