Minkârizâde Yahyâ Efendi’nin “Vücûbu İstimâ‘İ'l-Kur'âni’l-‘Azîm” Adlı Risâlesi: (Tahkikli Neşir, Tercüme ve Değerlendirme)

Abstract

Minkārîzâde Yahya Efendi, 1609-1678 yılları arasında yaşamış, Osmanlı Devleti’nde ilmiye sınıfının önemli simalarından birisidir. Ömrünün muhtelif merhalelerinde müderrislik, kadılık, kazaskerlik gibi çeşitli görevler üstlenmiş, padişah IV. Mehmet zamanında da şeyhülislâmlık payesine layık görülmüştür. Minkārîzâde Yahya Efendi’nin özellikle şeyhülislâmlık görevi esnasında verdiği fetvalardan oluşan ve daha çok kendisiyle tanındığı “Fetâvâ-yı Minkârîzâde” adlı eseri yanında, fıkıh ve tefsir alanında da irili ufaklı bazı risâleleri yazma olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Bu çalışma, Yahya Efendi’nin kaleme aldığı eserlerden biri olan “Vücûbu istima‘i'l-Kur'âni’l-‘Azîm” adlı risâlesinin tahkik, tercüme ve fıkhi açıdan değerlendirmesini konu edinmektedir. Çalışmanın giriş kısmında müellifin hayat hikayesi, üstlendiği görevler ve eserlerine değinilmektedir. Birinci başlıkta risâlenin nüshaları tanıtılmakta, ikinci başlıkta ise metnin muhtevası fıkhi açıdan değerlendirilmektedir. Devamında yer alan üçüncü başlıkta metnin çevirisi, son başlıkta da risâlenin tahkikli neşrine yer verilmektedir. Minkārîzâde Yahya Efendi bu risâlesinde muteber metinlerden ve fetva kitaplarından iktibaslar yaparak, hutbeyi dinlemenin farziyetine dair mensubu olduğu Hanefî mezhebinin görüşünü ele almaktadır. İlaveten, mezhebin bu konudaki yaklaşımını âyet ve hadisler yanında, kendine ait bir takım çıkarımlarla temellendirmeye çalışmaktadır.