İBN TEYMİYYE’NİN TANRI TASAVVURU BAĞLAMINDA FITRAT DELİLİ

Abstract

İbn Teymiyye (ö. 1328), İslâm düşünce sistemi ve ona etki eden konular üzerinde etraflıca tartıştıktan sonra, başta kendi oluşturduğu düşünce kalıpları üzerinden bir yapılanma çabasına girmekte ve çeşitli eleştirilerde bulunmaktadır. Tarihi süreç içerisinde ortaya çıkmış olan ekollerin ve âlimlerin görüş ve sistemlerini ayrıntılı bir şekilde tahlil ettikten sonra bunlara yöneltilen eleştirileri kendinde toplayarak kendi görüşlerini ortaya koymaya çalışmaktadır. İbn Teymiyye’nin bu usûl üzerinden yaptığı eleştirilerin başında felsefe, kelam ve tasavvuf anlayışları gelir. İbn Teymiyye felsefe, kelâm ve tasavvufu yoğun bir tenkit süzgecinden geçirmiş, bunların temsilcilerini ağır bir dille eleştirmiştir. İbn Teymiyye’nin en çok ilgilendiği teolojik konular; Tanrı’nın varlığının kanıtlanması, Tanrı-Âlem ilişkisi ve Tanrı’nın sıfatları konuları olmuştur. Bu çalışmamızda ilk önce İbn Teymiyye’nin Tanrı ve sıfatları hakkındaki görüşlerini, Tanrı kanıtlamalarına İbn Teymiyye’nin yönelttiği eleştiriler ve en sonunda da İbn Teymiyye’nin Fıtrat delilini ele almaya çalışacağız.