Alusi’nin Muhiddin İbn Arabi’ye Ait Bazı Görüşlerinin Tahlili

Abstract

Bu incelemede müfessir Âlûsî’nin Rûhu’l-Me‘ânî adlı eserinde geçen Muhyiddîn İbn Arabî’ye ait görüşler ele alınmıştır. Âlûsî’nin ele aldığı söz konusu görüşler öncelikle net biçimde ifade edilmeye çalışılmıştır. İhtilaflı meseler söz konusu olduğunda diğer ulemanın bu konudaki düşüncelerine, görüş ve yaklaşımlarına başvurularak konunun künhüne erişilmek istenmiştir. Söz konusu meseleler üzerinde Âlûsî ile İbn Arabî arasında görüş farkı ortaya çıktığında Âlûsî’nin ne tür bir yol izlediği netleştirilmiş ve bu tür durumlarda kullandığı ifadelerin âlimane ve ilim disiplini ile adabı içinde kalıp kalmadığı incelenmiştir. Bu araştırmanın orijinal yönü İbn Arabi’nin işari tefsir bağlamında ele alınabilecek görüşlerinin tefsir içine ele alınmasını ve onların Âlûsî gibi yetkin bir âlim tarafından değerlendirilmesini gün yüzüne çıkarmasıdır. Kimi zaman onun görüşlerine katıldığını bazı konularda da katılmadığı tespit edilmiştir. Bununla beraber her zaman Muhyiddîn İbn Arabî’den saygıyla bahsettiği, onun hakkında olumsuz konuşanlara karşı onu savunduğu müşahede edilmiştir. Bu incelemede Âlûsî için önemli ve muteber olanın cumhur-i ulemanın görüşü olduğu, onların farklı görüşler sergilediği konularda ise İbn Arabî’nin görüşüne yatkın olan tarafı desteklediği ve onu delillendirmeye çalıştığı gözlenmiştir.