Çok Partili Hayat Döneminde CHP’nin Muş İli Örgütlenmesi ve Faaliyetleri

Abstract

Türk siyasi hayatında önemli değişim ve dönüşüm çabalarından biri de, siyasal yapıda çok farklı fikirlerin temsiliyetinin sağlanması meselesi idi. Cumhuriyet’in kurucu iradesi, rejimin inşa edildiği ilk yıllarda çok partili yönetimin kurulması için birkaç denemeyi teşvik etmiş ancak bu girişimler çeşitli siyasal ve toplumsal nedenlerden başarısızlık ile sonuçlanmıştır. Cumhuriyet rejiminin gereği olan parlamenter sistemde halkın çeşitli kesimlerinin iradelerinin yönetime yansıması ancak 1946 yılında kurulan DP ile mümkün olmuştur. DP ve muhalefet yapacak diğer siyasi partilerin kurulması ile birlikte Türkiye’de çok partili siyasi yaşam başlamıştır. Çok partili yeni siyasi düzenin sağladığı politik ortam seçmene yönelik yeni örgütlenme çalışmalarının artmasına neden olmuştur. CHP’nin içerisindeki muhalif kadroların kurduğu DP, Anadolu’nun taşrasında büyük bir kabul görmekteydi. Bu nedenle tek parti iktidarı süresince Türkiye’de sadece belirli yörelerde örgütlenmiş olan CHP, 1946-1960 yılları arası siyasi rekabet içerisine gireceği DP’nin kurulması ve iktidarı devralması ile yerel örgütlenmeye daha da önem vermiştir. Kaybettiği iktidarını geri alma ve seçimlerde müspet neticeler elde etmek için seçmen ile olan bağını güçlendirmek gerektiğinin farkına varmıştır. Bu farkındalık, CHP merkez yönetiminin partinin taşra örgütlenmesini yeniden gözden geçirerek, yeni ocak ve bucak teşkilatlanması yoluna sevk etmiştir. Çok partili hayatın başladığı bu zaman diliminde CHP’nin bu yeni siyasal hamlesinin görüldüğü yerlerden biri de Muş ilidir. Bu çalışma, CHP’nin Muş ilinde merkez, ilçe ve bucak teşkilatlanmasını faal hale getirme çabasını konu edinmiştir. CHP’nin Muş ili ve ilçelerinde yürüttüğü teşkilat faaliyetleri, düzenlediği il ve ilçe kongreleri, belirlediği il ve ilçe yönetimleri, teşkilatta yer alan şahısların sosyo-ekonomik nitelikleri incelenmiştir. Muş’ta örgütlenme sürecinde her iki parti arasında yaşanan siyasal rekabetin dönemin yerel basına nasıl yansıdığı örneklerle ele alınmıştır