Elazığ’da Yetişen Farklı Crataegus Türlerinin Biyoaktif Bileşen, Antioksidan ve Mutajenik Özelliklerinin Karşılaştırılması

Abstract

Crataegus cinsine ait Rosaceae ailesinin geleneksel tıpta kullanılan ve en önemli yenilebilir bitkilerindendir. Bu bitkiler içerdikleri farklı biyoaktif doğal bileşenler sayesinde çeşitli fizyolojik ve farmakolojik aktivitelere sahiptirler. Bu çalışmada Elazığ ilinde yetişen dört Crataegus türünün (C. monogyna JACQ., C. tanacetifolia (LAM.) PERS, C. orientalis PALLAS EX BIEB., C. sinaica BOISS.) toplam fenolik madde, toplam flavanoid madde, ve toplam askorbik asit içerikleri ile antioksidan, antibakteriyel ve mutajenik aktivitelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. C. sinaica türünün biyoaktif bileşen içeriği ve antioksidan aktivitesi genel anlamda diğer türlerden yüksek bulunmuştur. Örneklerdeki toplam fenolik madde içeriğinin 670.43 ile 773.32 mg/100g, toplam flavanoid madde içeriğinin 345.52 ile 452.46 mg/100g, toplam askorbik asit içeriğinin ise 17.7 ile 60.3 mg/100g arasında olduğu belirlenmiştir. ABTS radikali süpürücü aktivitesi en düşük C. tanacetifolia (% 51.62), en yüksek C. sinaica (% 68.61); DPPH radikali süpürücü aktivite C. monogyna türünde en düşük (% 67.76), C. sinaica türünde en yüksek (% 74.40); FRAP değeri ise en düşük C. orientalis (557.8 µgFeII/g), en yüksek C. sinaica (651.4 µgFeII/g) türlerinde belirlenmiştir. Tüm örnek ekstraktlarına karşı en duyarlı bakterilerin Staphylococcus aureus ATCC 6538 ve Escherichia coli ATCC 8739 olduğu gözlenirken, en düşük atibakteriyel aktivite ise Enterobacter aerogenes ATCC 13048 ve Klebsiella pneumoniae ATCC 33495’ye karşı tespit edilmiştir. Ekstraktların denenen hiçbir dozunda Salmonella typhimurium TA 98 ve TA 100 suşlarına karşı herhangi bir mutajen aktiviteye rastlanmamıştır.