Hiyerarşik Olmayan Kümeleme Yöntemi ile Türkiye Akarsularındaki Askı Maddesi Konsantrasyonu ve Miktarının Sınıflandırılması

Abstract

Barajlarda ölü hacimlerinin güvenilir şekilde hesaplanması için akarsularda taşınan katı madde miktarının belirlenmesi oldukça önemlidir. Akarsuların belli kesitlerinde yapılan sediment ölçümleri ile ortalama sediment miktarları belirlenmektedir. Gözlem değeri olmayan ya da eksik olan havzalarda ise genellikle komşu havzalarda yapılan ölçümlerden faydalanılmaktadır. Ancak bunun için hidrolojik olarak homojen yapıya sahip bölgelerin kullanılması önerilmektedir. Bu çalışmada, K-Ortalamalar yöntemi ile Türkiye akarsularında taşınan askı madde konsantrasyonunun ve miktarının sınıflandırılması ve homojen bölgelerin belirlenmesi amaçlanmıştır. En basit ve en çok uygulanan kümeleme yöntemi olan K-Ortalamalar yöntemi; her bir özellik vektörü ile ona en yakın merkez arasındaki Öklid mesafesinin toplamını en küçükleyerek veri setini kümelere ayırmaktadır. Kümeleme analizi için Türkiye genelinde Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE) tarafından işletilen katı madde gözlem istasyonlarından alınan askı maddesi, drenaj alanı, enlem ve boylam gibi veriler dikkate alınmıştır. Kümeleme analizi sonunda küme sayısı 5 olarak belirlenmiştir.