Bitlis ili ortaöğretim öğrencilerinin duygusal zeka düzeyleri ve öz yeterliliklerinin incelenmesi / Investigation of emotional intelligence levels and self efficiency of secondary education students in Bitlis province

Abstract

Bu araştırmanın amacı, duygusal zeka ile öz yeterlilik arasındaki ilişkiyi incelemek ve demografik değişkenlerin bu iki kavram üzerindeki etkilerini belirlemektir. Araştırma, ortaöğretim düzeyinde öğrenim gören 543 gönüllü öğrenciden oluşan bir örneklem üzerinde gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak üç aşamalı bir yöntem kullanılmıştır. Birinci aşamada katılımcıların yaş, cinsiyet, ebeveynlerin eğitim düzeyi, gelir durumu gibi demografik bilgilerini içeren Kişisel Bilgi Formu uygulanmıştır. İkinci aşamada, Bar-On Duygusal Zeka Çocuk ve Ergen Formu (Köksal, 2007 tarafından Türkçe' ye uyarlanmıştır) kullanılarak duygusal zeka düzeyleri ölçülmüştür. Üçüncü aşamada ise, katılımcıların öz yeterlilik düzeylerini ölçmek amacıyla Sherer ve arkadaşları (1982) tarafından geliştirilen ve Yıldırım ve İlhan (2010) tarafından Türkçe' ye uyarlanan Genel Öz Yeterlilik Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma kapsamında gerekli izinler alınarak ortaöğretim öğrencilerine anketler yüz yüze uygulanmış ve veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde, SPSS istatistik paket program kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi p< 0,05 olarak kabul edilmiştir. Elde edilen veriler istatiksel analizler kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonuçları, duygusal zekanın bireylerin öz yeterlilik düzeyleriyle anlamlı ilişkiler taşıdığını göstermektedir. Özellikle cinsiyet, sınıf düzeyi ve aile gelir durumu gibi demografik değişkenlerin öz yeterlilik ve duygusal zeka alt boyutları üzerinde sınırlı da olsa etkili olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, eğitim politikalarında ve bireysel gelişim programlarında duygusal zeka becerilerinin desteklenmesinin öz yeterliliği artırabileceğini göstermektedir. Araştırmanın sonuçları, duygusal zekanın bireylerin öz yeterlilik düzeyleriyle anlamlı ilişkiler taşıdığını göstermektedir. Bu bulgular doğrultusunda, eğitim sisteminde duygusal zeka ve öz yeterlilik becerilerinin desteklenmesinin, bireylerin akademik ve sosyal öz yeterlilik düzeylerini artırmada önemli bir rol oynayabileceği düşünülmektedir.