Özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin meslekideneyimlerinin sosyolojik açıdan incelenmesi. (Bitlis ili Adilcevaz ilçesi örneği) / Professional teachers working in private education institutionssociological examination of their experiences. (Bitlis province Adilcevaz county example)

Abstract

Bu çalışma, Bitlis ilinin Adilcevaz ilçesinde yer alan bir özel eğitim kurumunda görev yapan öğretmenlerin, özel gereksinimli bireylerle çalışma süreçlerinde edindikleri mesleki deneyimlerin sosyolojik bir bakış açısıyla incelenmesini amaçlamaktadır. Özel gereksinimli öğrencilere yönelik eğitim veren öğretmenler, meslekî pratiklerinde diğer öğretmenlerden farklı ve özgün deneyimler yaşamaktadır. Söz konusu kurumda görev yapan öğretmenlerin karşılaştığı öğrenci profili, geleneksel eğitim-öğretim süreçlerinden farklılık arz eden özgün uygulamaların geliştirilmesini gerekli kılmaktadır. Araştırma, öğretmenlerin meslekî deneyimlerini derinlemesine incelemeyi hedefleyen nitel bir çalışma olup, fenomenolojik desen kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, Adilcevaz ilçesinde bulunan Şehit Polis Mahmut İkibeş I. ve II. Kademe Özel Eğitim Uygulama Okulunda görev yapan 19 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış; elde edilen veriler tematik analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma bulguları, özel eğitim öğretmenlerinin eğitim-öğretim süreçlerinde çeşitli zorluklarla karşılaştıklarını ortaya koymaktadır. Bu zorluklar arasında; öğrencilerin öğrenme güçlükleri, temel yaşam becerilerinde bağımsızlık kazanamamaları, öğretmenlerin birden fazla rol üstlenmek durumunda kalmaları, öğrenci profillerindeki çeşitlilik, engelli bireylere yönelik toplumsal tutumlar, her öğrencinin farklı öğrenme yöntemlerine ihtiyaç duyması, fiziksel ortamın yetersizlikleri ve velilerin eğitim sürecine sınırlı düzeyde katılım göstermesi yer almaktadır. Tüm bu etkenler, öğretmenlerin yoğun ve çok yönlü bir eğitim süreci deneyimlemelerine yol açmaktadır. Anahtar Kelimeler: Özel gereksinimli öğrenciler, engelli sosyolojisi, öğretmenlik, özel eğitim kurumları, mesleki deneyim.