İmâm Mâtürîdî ve Kitâbü't-Tevhîd'inde nübüvvet görüşü / The view of prophethood in Imam Maturidi's Kitab al-Tawhid

Abstract

Nübüvvet meselesi, Allah'a imandan sonra gelen en önemli itikadi konulardandır. Çünkü nübüvvet, Allah ile insan arasındaki iletişimi sağlayan elçilik makamıdır. Peygamber Allah'tan vahiy yoluyla aldığı mesajları, emir ve yasakları insanlara tebliğ etmek ve onları hak dine davet etmekle görevli, seçilmiş kimsedir. Bu sebeple nübüvvetin iyi bir şekilde anlaşılması insanın hem bu dünyada hem de ahirette mutlu bir hayat sürmesini sağlar. Bu çalışmada Ebû Hanife'nin görüşlerinden etkilenerek Hanefi itikadını aklî ve naklî delillerle sistemleştiren, İslâm âleminin Doğu bölgelerinde ve özellikle Orta Asya'da etkili olan, Mâtürîdîlik mezhebinin kurucusu Ebû Mansûr el-Mâtürîdî'nin (ö. 333/944) nübüvvet görüşü çalışılmıştır. Özellikle Kitâbü't-Tevhîd adlı eserinden yola çıkılarak nübüvvetin ispatı ve nübüvvete olan gereksinim konularını aklî ve naklî deliller bağlamında nasıl ele aldığı incelenmiştir. Her ne kadar Mâtürîdî'nin nübüvvet görüşleri Kitâbü't-Tevhîd'e göre alındıysa da Te'vîlâtü'l-Kur'ân'da peygamberlikle ilgili bolca malumat bulunduğu için çoğunlukla Te'vîlât'tan da yararlanılarak peygamberlikle ilgili âyetleri nasıl yorumlayıp nübüvvete delil getirdiği açıklanmıştır. Çalışmanın giriş bölümünde araştırmanın konusu ve kapsamı, amacı ve önemi, literâtür ve araştırmanın yöntemi hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Mâtürîdî'nin şahsi ve ilmi hayatı ve nübüvvetle ilgili kavramlar işlenmiştir. İkinci bölümde İmâm Mâtürîdî'nin nübüvvetin ispatı konusunda çeşitli fırkaların ortaya attığı iddialara karşı verdiği cevaplar ve nübüvvete olan ihtiyacı aklî ve naklî delillerle nasıl açıkladığı ele alınmıştır. Ayrıca nübüvvetin nitelikleriyle, peygamberlerin özelliklerine ve sıfatlarına değinilmiştir. Son olarak da Hz. Peygamber'in nübüvvetinin ispatı ve hatm-i nübüvvet konusuna dair, Mâtürîdî'nin Kur'ân'dan çıkarmış olduğu deliller incelenmiştir.