Tek parti dönemi kültür politikalarına Attila İlhan'ın yaklaşımları / Attila Ilhan's approach to cultural policies in the period of one party

Abstract

Çalışmada Cumhuriyet döneminin önemli fikir adamı ve yazarlarından Atilla İlhan'ın Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü dönemlerinde uygulanan kültür politikalarına yaklaşımı üzerinde durulmuştur. Bunun yanında kültür tanımı ve yapılan kültür devrimleri birlikte incelendiğinde özellikle ön plana çıkan devletin kuruluş felsefesi ve siyasal rejimidir. Çünkü yapılan tüm devrimler, siyasal rejimin gücünü pekiştirmek için yapılır. Tek Parti dönemine baktığımız da Millî Mücadelenin başarılması ile kurulan yeni Türk devleti ilk olarak siyasal rejimini netleştirmiş ve Cumhuriyeti ilan etmiştir. Ardından gelen kurumsallaşma yılları ise bu siyasal rejimi kuvvetlendiren ve destekleyen devrimlerin yapılmasıdır. Tek parti dönemi kültür politikaları ve Atilla İlhan'ın bu politikalara yaklaşımı ulus devlet inşa süreci üzerinden incelenmiştir. Kültür devrimlerinin uygulanma yönteminin ve devrimlerin temellendirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kuruluş felsefesi ve kurumsallaşma süreci ile ilişkilendirerek açıklanmıştır. Atilla İlhan, tek parti dönemi kültür politikalarına yaklaşımında özellikle doğu-batı kültür farklılıkları, milliyetçilik, dil, tarih gibi konularına ağırlık vermiştir. Bu durum çalışmanın geneline hâkim bir bakış açısı olarak da ele alınmıştır. Atilla İlhan için kültür politikaları çerçevesinde sentez kavramı açısından yenilik ve özgünlük önemlidir. Sentez kavramı, uzun süredir kültür hayatında ele alınan ve Türk aydınları tarafından önemsenen bir konudur. Özellikle Tanzimat döneminden sonra ortaya çıkan Batılılaşma sürecinde gündeme gelen tüm kültür politikalarının değerlendirilmesinde sentez kavramı ön plana çıkmıştır. Çalışmada tek parti dönemi kültür devrimlerinin nasıl ele alındığı, iki dönem arasındaki ilişki sentez kavramı dikkat edilerek incelenmiştir.