Hititlerde dini temizlik ve arınma / Religious cleaning and purification in Hittites

Abstract

M.Ö. ikinci binyılda Orta Anadolu coğrafyasında ilk siyasi birliği kuran Hititler, Anadolu'da güçlü bir imparatorluk kurmuşlardır. Ayrıca kültürel, dinsel, sosyal ve siyasi olarak pek çok önemli faaliyetlerde bulunmuşlardır. Teokrasi ile yönetilen Hitit devletinde din çok önemli bir yere sahip olmuştur. Hititler devlet idaresinden, sosyal yaşamlarına, hukuki yapılarından topraktaki işleyişe kadar dinle iç içe geçmiş bir yaşantı ortaya koymuşlardır. Dinin her alanda etkili olduğu Hitit toplumunda din ve tanrı kültleri çok önemli olmuştur. Tanrılarını insan gibi algılayan Hititler, tanrılarının bir ruhu ve bedeni olduğunu düşünmüşlerdir. Bu yüzden insanların önem verdiği şeylerin tanrılar içinde önemli olduğuna inanmışlardır. Hititler, kirliliğin tanrıların öfkesine neden olacağını düşündüğünden kirlilik durumlarından kaçınmışlardır. Hititlerin temizliğe verdiği önem ile ilgili olarak hazırlanmış olan direktif metinlerinde temizlik kuralları ve tapınak çalışanlarının uyması gereken kurallar özellikle belirtilmiştir. Hititlerde temizlik daha çok dini manada kullanılmıştır. Dini olarak ele alınan temizlik konusu hem bedensel hem mekânsal hem de ruhsal olarak dikkat edilen bir husus olmuştur. Bu çalışma da Hititçe çivi yazılı belgelerden faydalanılarak Hititlerin dini inançları gereği tanrılarına duydukları saygı ve gösterdikleri önem neticesinde onların temizlik anlayışları ele alınmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Hitit, Dini Temizlik, Ritüel, Arınma, Anadolu.