67 numaralı Mühimme Defterinin transkripsiyon ve değerlendirilmesi (1-118) / Transciption and evaluation of Muhimme register number (1-118)

Abstract

Osmanlı Devleti'nin yönetim organı görevini üstlenen Divân-ı Hümâyûn, Osmanlı merkez teşkilatı içerisindeki en önemli kuruluştu. Devletin dâhili ve harici işleri Divân-ı Hümâyûn'da görüşülüp karara bağlanırdı. Mühimme Defterleri, Divân-ı Hümâyûn'da görüşülüp alınan kararların önemli olanları için yazılan ferman ve namelerin kaydedilmeleriyle ortaya çıkmış bir defter serisidir. Dolayısıyla Divân-ı Hümâyûn'a intikal eden siyasi, idari, iktisadi ve kültürel olaylara ışık tutacak nitelikte pek çok bilgiyi bu defterlerde bulmak mümkündür. Transkripsiyon ve değerlendirmesini yaptığımız 67 numaralı Mühimme Defteri, III. Murad döneminin 1590-1591 yıllarındaki olaylarını ihtiva etmektedir. Defterin ağırlıklı konularını eşkıyalık faaliyetleri oluştursa da zahire ve asker temini, kasaplık, vakıf eserlerinin tamir ve inşası, tayinler ve tımar tevcihi gibi pek çok konu yelpazasine sahiptir. Bu çalışmada; Mühimme Defterleri hakkında genel bilgiler verilmiş, incelenen defterin şekil özellikleri, transkripsiyonu ve hükümlerin kısa özetleri yapılmış, muhtevasındaki olaylar tahlil edilip, dönemin diğer kaynaklarıyla birlikte değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Divân-ı Hümâyûn, Mühimme Defterleri, III. Murad, Eşkıyalık, Bürokrasi.