Roma Dönemi'nde Kilikya kentlerinin çevresel faktörler açısından coğrafi bilgi sistemi (CBS) destekli analizi

Abstract

Alanya ile İskenderun Körfezi arasında kalan bölge eski çağlardaki ismiyle Kilikya bölgesi olarak bilinmektedir. Kilikya bölgesi coğrafi ve jeolojik yapılarından dolayı Dağlık Kilikya ve Ovalık Kilikya olarak Limonlu Çayı’da sınır kabul edilerek ikiye ayrılmıştır. Romalılar MÖ. I. yüzyılda Anadolu’ya gelerek Kilikya bölgesinde çok sayıda şehir ve bunlara bağlı mezarlık alanı (nekropol) oluşturmuşlardır. Bu çalışmada bu kentlerden (akropol) ve bağlı nekropollerden bazı örnekler incelenip Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) yardımıyla bölgeye ait eğim, bakı, yükseklik, yağış, sıcaklık, su kaynakları, toprak türleri, kayaç yapısı gibi çevresel faktörler kullanılarak haritalar üretilmiştir. Ayrıca Kilikya bölgesi için dikkate alınan bu çevresel faktörlerin tarihi yerleşimler ve bağlı nekropoller kurulurken yer seçimine etkisi incelenerek analizleri yapılmıştır. Sonuçta yapılan analizlerde, çoğunlukla güney ve güneydoğu yönleri bakı yönü olarak seçilmiştir. Yükseklik bakımından yerleşim yeri olarak daha çok düz alanlar tercih edilmişken, eğimin %10’dan fazla olduğu kesimler ise yerleşim yeri olarak tercih edilmemiştir. Tüm yerleşimler verimli topraklar üzerine kurulmuştur. Su kaynakları açısından daha çok büyük akarsulara yakın yerler ve deniz seviyesine yakın sahiller yerleşim seçiminde tercih sebebi olmuştur. Dikkate alınan çevresel faktörler ışığında henüz ortaya çıkmamış eserlerin yerlerinin tespiti aşamasında bu çalışmanın sonraki çalışmalara ışık tutacağı düşünülmektedir. Ayrıca bu çalışma taşınmaz kültür varlıklarımızın en önemli figürlerinden olan bu akropollerin sonraki nesillere korunarak aktarılabilmesi adına da büyük önem arz etmektedir.