Covid 19 pandemisinin sektörler, istihdam ve çalışma hayatı üzerine etkileri / Effects of the covid 19 pandemic on sectors, employment and working life

Abstract

Bu çalışmada Covid-19 pandemisinin küresel ekonomiyi ne şekilde etkilediğini; sektörler, istihdam ve iş ve çalışma hayatı üzerinden ele alınması amaçlanmıştır. Bu amaçla tarihsel süreç içerisinde yaşanan büyük salgınlar ve ekonomik etkileri öncelikli olarak incelenmiştir. Kuramsal bir yapı sağlayan bu inceleme sonucu ve içinde olduğumuz Covid-19 pandemisine ilişkin oluşan literatürün katkısıyla Covid-19 pandemisinin küresel ekonomiyi sektörler bağlamında ne şekilde etkilediği ve istihdam ve çalışma hayatı üzerine yarattığı etki ve dönüşümler kapsamlı olarak ele alınmıştır. Covid-19 pandemisi, milyonlarca can kaybı yaşatmasının yanında ülke ekonomilerine büyük kayıplar verdiren ve ne zaman biteceğinin belirsizliğini koruduğu bir özelliğe sahiptir. Özellikle hizmet sektörü olmak üzere finansal piyasalar, turizm, sanayi-otomotiv, e-ticaret, tarım, tedarik zincirleri, ulaşım-havacılık ve sağlık sektörleri üzerinde etkili olmuştur. Ülke yöneticilerinin virüsün etkilerini azaltmak ve önlemek için uyguladıkları yasal kısıtlamalar ve önlemler sektörlerin daralmasına ve ekonomilerin küçülmesine neden olmuştur. Bu durum istihdam ve işsizliği de olumsuz etkilemiş çalışma hayatında esnek çalışma modellerine geçme zorunluluğunu getirmiştir. Çalışma hayatında uzaktan/evden çalışma, tele (çağrı) üzerine çalışma, tele (part time) çalışma modelleri uygulanmış olup en fazla tercih edileni evden/uzaktan çalışma olmuştur. İş gücünde yaşanan kayıplar küresel piyasaları olumsuz etkilemiş, işsizlik artmış ve bu durumdan en fazla gençler, kadın işçiler, kayıt dışı çalışanlar, mevsimlik işçiler ve savunmasız kesimler etkilenmiştir. Evden ya da uzaktan çalışmanın mümkün olmadığı işlerde çalışanların işlerinden kısa süreli ya da süresiz olarak uzak kalmaları 2020 yılı için 430 milyondan fazla bir iş kaybının yaşanmasına neden olmuştur. Bununla beraber faaliyetlerine ara verilen bazı sektörlerde dijital teknoloji kullanımıyla birlikte evden çalışma gibi farklı çalışma ve istihdam modellerine geçilmiştir. Bu durum çalışma saatleri üzerinde azalma etkisi yaratmıştır.