Osmanlı yönetiminde Hizan (1514-1735) / Hizan under Ottoman rule (1514-1735)

Abstract

Bu çalışmanın amacı Osmanlı Devleti'nin yönetiminde XVI. ve XVII. yüzyıllar arasında Hizan'ın idâri, sosyal ve ekonomik yapısını ortaya koymaktır. Bu çalışmada, Hizan'ın Hükümet sancağı şeklinde idare edildiği bu yıllarda Osmanlı Devleti ile ilişkileri üzerinde durulmuştur. Dolayısıyla bu çalışmanın Hizan'ın Osmanlı idaresindeki durumunun ortaya konulmasına katkı yapabileceği düşünülmektedir. 1514 Çaldıran Savaşı'ndan sonra Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde etkinliği artan Osmanlı Devleti'nin hâkimiyetini tam anlamıyla pekiştirmek amacıyla yapmış olduğu faaliyetler üzerinde durulmuştur. Bölgenin Osmanlı hâkimiyetine girmesi ile birlikte bölge beylerinin devletle ilişkileri ve faaliyetleri ele alınmıştır. Osmanlı Devleti'nin doğudaki beylerle olan ilişkisi genellikle sınır eksenli bir politikanın ürünü olarak şekillenmiştir. Özellikle İran'ın Osmanlı sınırını tehdit etmesi ve Kızılbaş sorunun yaşanması Osmanlının bölgesel çıkarlarını zedelemiş ve Osmanlının bölgeye yönelmesine neden olmuştur. Hizan'ın söz konusu döneminin daha iyi anlaşılmasında arşiv kayıtları önemli bir veri olarak hizmet etmiştir. Bunun yanı sıra telif eserler, yerli ve yabancı seyahatnameler, anılar, salnameler de kaynak olarak kullanılmıştır.