Diyarbakır Müzesi'nden bir grup metal kandil / A group of metal lamps from Diyarbakır Museum

Abstract

Bu çalışmada Diyarbakır Müzesi'nde yer alan, farklı zamanlarda müsadere ve satın alma yolu gibi çeşitli yollar ile müzeye kazandırılan toplam 19 adet metal kandil ele alınmıştır. İlk bölümde, Diyarbakır tarihi coğrafyası, Diyarbakır Müze kompleksi tarihçesi ve Antik Çağlarda Aydınlatma Araçlarının tarihsel gelişimi hakkında bilgi verildikten sonra ikinci bölümde, kandil tanımı, bölümleri, yapım teknikleri konularına değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise tezin ana konusunu oluşturan Diyarbakır Müzesi'ndeki Bir Grup Metal Kandil' in burun ve gövde formları esas alınarak gruplamaya gidilmiş, bu gruplama neticesinde 'Tek Burunlu Metal Kandiller' ve 'Çok Burunlu Metal Kandiller' olmak üzere iki ana başlık belirlenmiştir. Sonrasında temel ayırt edici unsur olan gövde formlarına göre alt tipler oluşturulup, Tek Burunlu Metal Kandiller kendi içerisinde 'İnsan Başı Gövdeli Metal Kandiller', 'Yuvarlak Gövdeli Metal Kandiller', 'Oval Gövdeli Metal Kandiller' olmak üzere üç gruba, Çok Burunlu Metal Kandiller de kendi içerisinde 'Çok Burunlu Yuvarlak Gövdeli Metal Kandiller', 'Çok Burunlu Üçgen Gövdeli Metal Kandiller' olarak iki gruba ayrılıpbronz malzemeden döküm tekniği ile yapılan 19 adet kandil için toplam 5 tip belirlenmiştir. Son olarak, Türkiye ve Dünya Müzelerinde yer alan çeşitli kandil katalogları incelenip söz konusu malzeme ve formlara sahip kandiller için detaylı literatür taraması da yapıldıktan sonra çalışmayı oluşturan kandillerin benzerleri bulunarak analojiler yapılıp tasnif ve tarihlemeye gidilmiştir. Fotoğraf belgelemeleri ve dijital çizimleri teze aktarılan kandiller için katalog oluşturulup çalışmaya eklemiştir. Anahtar Kelimeler: Kandil, Aydınlatma, Metal, Diyarbakır Müzesi