Bitlis ilinde tarımsal faaliyetlerde kullanılan bazı pestisitlerin toprak nematodları ve mikroorganizmaları üzerindeki etkilerinin araştırılması / Investigation of the effects of some pesticides used in agricultural activities in Bitlis on soil nematodes and microorganisms

Abstract

Bu çalışma, Bitlis İli'nde tarımsal alanlarda yaygın bir şekilde kullanılan Pyridaben (%20, akarisit), Pendimethalin (330 g/l, herbisit), Penconazole (100 g/l, fungusit) ve Chlorpyrifos-methyl (227 g/l, insektisit) etkili pestisitlerinin hedef olmayan toprak nematod, aerob mezofil bakteri ile mikrofungus komüniteleri ve pH'sına etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma, in-vitro şartlarında tekrarlı ölçümlerde varyans analizi yöntemine göre altı tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Belirlenen pestisitler, birer kg'lık toprak numunelerine, enjektör yardımıyla, önerilen dozda muamele edilmiştir. Yapılan varyans analizlerine göre Periyot×Muamele interaksiyonlarının sırasıyla pH, bitki paraziti ve fungivor nematodlar için önemli olduğu (P=0.007; P=0.008; P=0.000), omnivor-avcı, bakterivor ve toplam nematodlar için hem Periyot (P=0.000; P=0.000; P=0.000) hem de muamelelerin ana etkisinin istatistiksel olarak önemli olduğu (P=0.046; P=0.017; P=0.009) bulunmuştur. Profil analizlerine göre; pH'sın, özellikle Pyridaben muamelesinde artış gösterdiği; aerob mezofil bakteri sayısının, kontrol muamelesinde artmasına karşın tüm pestisit muamelelerinde azalma gösterdiği; mikrofungus sayısının, Penconazole muamelesinde artış göstermesine karşın diğer muamelelerde azaldığı; bitki paraziti, fungivor ve toplam nematod sayılarının tüm pestisit muamelelerinde azaldığı; omnivor-avcı ve bakterivor nematodların kısmen etkilendiği görülmüştür. Sonuç olarak; kullanılan pestisitlerin, çalışılan hedef dışı toprak parametreleri üzerinde, ilacın çeşidi ve dikkate alınan parametrelere göre az veya çok, olumlu veya olumsuz etkili olduğu saptanmıştır. Ek olarak, pestisit toksisite testlerinin mümkün olduğunca geniş kapsamda yapılması, üreticilerin kullandıkları pestisitlerin hedef dışı canlı ve faktörleri de etkileyebileceği hassasiyet ve bilincinde kullanılması gerektiği düşünülmekte ve önerilmektedir.