2783 numaralı Kars Merkez Kazası Müslim Nüfus Defterinin transkripsiyon ve değerlendirmesi / Transcryption and analysis of numbered 2782 Muslim Population Registers of Central Kaza of Kars

Abstract

Nüfus, belli bir zaman diliminde sınırları tanımlanmış bir bölgede yaşayan insan sayısını ihtiva eder. Osmanlı Devleti'nde 15. ve 16. Yüzyıllarda belirli aralıklarla nüfus sayımı yapılmıştır. Tahrir olarak adlandırılan bu sayımlarda vergi ödenecek hanelerin tespiti esas alınıyordu. Osmanlı Devleti'nde modern nüfus sayımı ilk defa II. Mahmud döneminde 1831 yılında Rumeli ve Anadolu vilayetlerinde yapılmıştır. Devam eden süreçte belirli aralıklarla nüfus sayımları olmuştur. İnsanların aile kökenlerine dair duydukları ilgi ve merakın artmasıyla beraber, arşiv araştırmaları da son yıllarda ön plana çıkmıştır. Bu bakımdan günümüzde arşiv belgelerinin araştırmalara açılmış olması, geçmişimize ilişkin doğru bilgi ve belgelere ulaşılması bakımından büyük öneme sahiptir. Bu arşiv kayıtlarının içerisinde yer alan nüfus defterleri dönemler hakkında bize detaylı bilgiler aktarır. Üzerinde çalıştığım arşiv kaydı, Başbakanlık Osmanlı Arşivi'ndeki nüfus defterleri kataloğu içerisinde 02783 Numaralı Kars Merkez Kazası nüfus defteridir. Bu çalışmada 1835 yılında Kars merkez kazasında yaşayan müslim zükûr nüfusu ve nüfus hareketleri, meslekleri, yaş bilgileri vs. hakkında bilgi sahibi olacağız. Bölgedeki kayıtlar orijinaline uygun bir şekilde tercüme edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Nüfus, Defter, Kars Kazası, Tahrir, Sayım