Tanzimat'ın Hakkari'de uygulanması / Implementation of Tanzimat reform in Hakkâri

Abstract

19. Yüzyılın başlarında Sultan II. Mahmut, devleti baştanbaşa her sahada modernleştirmeyi planlamıştı. Modernleşmenin bir boyutu da merkezileşme idi. Bu sayede tüm topraklarını merkezden görevlendirdiği memurlar aracılığıyla idare edip, eyalet gelirlerinin tamamının merkezi hazineye gelmesini sağlayacaktı. Böylelikle kudretli bir devletin temellerini inşa edecek olan reformlar finanse edilecekti. 3 Kasım 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı ile Osmanlı Devleti yeni bir döneme girmişti. Bu tarihten itibaren Osmanlı yönetimi devlet ile halk arasındaki ilişkileri yeniden tanımlıyor ve Batı’yı örnek alarak devleti her alanda baştanbaşa yenilemeyi hedefliyordu. Ülkeyi ileri taşımak isteyen ıslahatçılar karşılarına dikilen engelleri kaldırmak için her şeyden önce fazlasıyla merkeziyetçi bir idare ve ona hizmet eden bir bürokrasi oluşturmaya gayret etmişlerdi. Böyle bir proje, uzun süredir eyaletlere hâkim olmuş çıkar gruplarının tehdit ettiğinden ister istemez merkez-taşra çatışmasını kaçınılmaz bir hale getirecekti. Nitekim Babıâli, 19. Yüzyılın ilk yarısında devletin her tarafında olduğu gibi Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da bilhassa araştırma konumuz olan Hakkâri’de merkezî yönetimden bağımsız hareket eden yerel unsurlarla mücadele ederek geçirmişti.