Âlî’nin 15.yy.’da Osmanlıca Yazdığı Farklı Türde Bir Eseri: Türetilmiş Sözcükler Kitabı

Abstract

Osmanlı Edebiyatında tezkîreler, tarihî ve edebî metinler, mesnevîler, gazel ve kasideler başta olmak üzere mensur ve manzum türde yazılmış pek çok eser vardır. Bu eserleri anlamak, tasnif etmek veya birbiriyle mukayese etmek şüphesiz ki benzer metinlerin yardımıyla daha anlaşılır ve kolaydır. Ancak daha önce örneğine pek rastlanmayan eserlerle bu durum zorlaşabilmekte, metinlerin ne amaçla yazıldığını anlamak daha detaylı bir incelemeyi gerektirmektedir. İşte bunlardan birisi de bu çalışmada ele alınacak olan türetilmiş sözcükler kitabıdır. Osmanlı Türkçesi ile yazılan eser oldukça kapsamlı bir çalışmadır. Burada, metnin yazarına dair yalnızca Âlî ismi kaydedilmiş ve metnin yazıldığı dönem 15.yy. olarak belirtilmiştir. İçerik açısından değerlendirildiğinde kitap, tamamen türetilmiş sözcüklerden oluşmakta ve alfabetik düzene göre sıralanmaktadır. Bu çalışmada metni daha iyi anlamak için eser farklı boyutlarıyla incelenecek, metnin diline ve özgünlüğüne dair değerlendirmelerde bulunulacaktır. Ayrıca eserin yazılma düzeni örnekler aracılığıyla incelenecektir.