Sanat-Siyaset İlişkisi Bağlamında Türkiye’de Politik Tiyatro: Ortaoyuncular Oyunlarının İncelenmesi

Abstract

Sanat ve siyaset tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de birbirini birçok yönden etkilemiştir. İstibdat dönemi, Cumhuriyetin ilk yılları ve darbe dönemleri gibi zamanlarda siyasetin sanat üzerinde belirleyiciliği olurken, 1960-1970’li yıllarda ve Turgut Özal döneminin başlamasıyla sanatın belirleyici olma özelliği daha belirgin hale gelmeye başlamıştır. Bu dönemlerde sanatın temel konusu güncel politik olaylar olurken, birçok muhalif tiyatro grubu iktidarların politikalarına yönelik eleştirilerini tiyatro sahnesinden yansıtmıştır. Ferhan Şensoy tarafından kurulan Ortaoyuncular tiyatro ekibi, 1980’li yıllarla birlikte Türkiye’nin yaşadığı neoliberal dönüşümlerin etkilerini birçok açıdan eleştirel bir üslupla dile getirmiştir. Bu çalışma, dönüşüm döneminin bir eleştirisi olarak sahnelenen “İstanbul’u Satıyorum” ve “Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı” oyunlarını içerik analizi yöntemiyle incelemektedir. Çalışma, her iki oyunun politik tiyatronun ve epik tiyatronun birçok özelliğini taşımakta olduğunu ve tiyatro metinlerinin yazarının dönemin siyasi isimlerini ve olaylarını birer komedi unsuru haline getirerek eleştirdiğini ortaya koymaktadır.