FOUCAULT’DA YÖNETİMSELLİK DÜŞÜNCESİ VE BİYOPOLİTİKA

Abstract

Siyaset bilimin en önemli nesnelerinden biri iktidardır. Siyaset biliminde iktidarın ne olduğu kadar ve hatta ondan daha da önemlisi bulunduğu stratejik düzlem ve ilişkiselliğinin anlaşılması, bu yönde gerçekleştirilecek çalışmanın metodolojisinin geliştirilmesi önemli sorunlardır. Bu noktada farklı bir bakış açısı geliştiren Foucault’nun iktidarı anlamak için gerçekleştirdiği çözümlemenin temelinde iktidar sorunsallaştırması yer almıştır. Onun felsefi arka planında yer alan iktidar ve özne ilişkiselliği ile ‘bilgi’den farklı olarak ‘bilme’ olgusunu öne çıkarması, iktidar karşısında tarihsel boyutu içerisinde dönüşen özneyi anlamlandırabilmeyi ve iktidar ilişkilerini kendi stratejik düzlemi bağlamında ortaya koyabilmeyi olanaklı kılmıştır. Foucault, 1977-1978 yıllarında College de France’da verdiği derslerinde bu çözümlemeleri ile yeni bir literatüre kapı aralamış ve bu çözümlemeden bağımsız düşünülemeyecek ‘biyopolitika’ ve ‘biyoiktidar’ kavramlarını geliştirmiştir. Elbette Foucault’ya yöneltilen eleştiriler de iktidar çözümlemelerine çok yönlü bir yaklaşım geliştirilmesine imkan sağlamıştır. Çalışmada Foucault’nun kuramsal yönüne kısaca değinildikten sonra buna paralel olarak gerçekleştirdiği iktidar çözümlemelerine ve dolayısıyla iktidar dönüşümleri ile devleti aşkın yönüne ışık tutulmuştur. Biyopolitika kavramı ve Foucault’ya yöneltilen eleştiriler ayrı bölümler altında incelenmiştir. Bu çalışma ile Foucault’da yönetimsellik ve biyopolitika kavramlarına ilişkin dağınık halde bulunan literatürün sistemli bir analizi ile gerek araştırmacıların ve gerekse de yöneticilerin bu alana ilgilerinin çekilmesi hedeflenmektedir.