SOSYAL KREDİ SİSTEMİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Abstract

Teknolojinin hızla gelişmesi ve dijitalleşmenin yaygınlaşması, toplumun sosyal yapılarını derinden etkilemektedir. Bu etkilerden biri de sosyal kredi sistemlerinin yükselişidir. Sosyal kredi, bireylerin davranışlarını izleyen ve puanlayan bir sistem olarak tanımlanmaktadır. Yapay zeka, sosyal kredi uygulamasının veri analizi ve karar alma süreçlerinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu sistem, Çin’de başlamıştır ve farklı ülkelerde uygulamaları görülmektedir. Söz konusu uygulamanın, gözetim toplumu kavramının kapsamını genişlettiği ve uygulamaya yönelik farklı görüşlerin olduğu görülmektedir. Bu nedenle, sosyal kredi ve gözetim toplumu üzerine yapılan araştırmaların ve tartışmaların önemi giderek artmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacını sosyal kredi sistemine yönelik bireylerin görüşlerinin tespiti oluşturmaktadır. Araştırmada nitel yöntem tekniklerinden görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, Nisan- Mayıs 2024 tarihleri arasında sosyal kredi hakkında bilgi sahibi olan 10 kişi ile yarı yapılandırılmış sorular çerçevesinde gerçekleştirilen görüşmelerden elde edilmiştir. Betimsel analiz ve içerik analiz sonucunda 14 farklı tema ve kodlamalar tablolara aktarılmıştır. Araştırma sonucunda Sosyal Kredi Sistemine (SKS) yönelik olumlu değerlendirmeler olduğu ancak SKS kapsamında yapılacak puanlamaların tarafsızlığı gibi konularda kaygıların olduğu tespit edilmiştir