Thomas Hobbes ve John Locke’un Yönetim Anlayışlarının Karşılaştırmalı Bir Analizi

Abstract

İnsanlık tarihi boyunca pek çok düşünür tarafından devletin kökenleri, oluşumu ve gelişimi gibi aşamaları ele alınmıştır. Thomas Hobbes ve John Locke bu düşünürler arasındadırlar. Her iki düşünür de Batı siyaset felsefesinin önemli düşünürleri arasındadırlar. Bu iki düşünür insan doğası, akıl, devlet ve yönetim gibi birçok alanda çalışma yürütmüşlerdir. Hobbes ve Locke bu çalışmalarını oluştururlarken dönemlerindeki aydınlanmacı fikirlerden etkilenmişlerdir. Aynı zamanda iki düşünürün de yaşadıkları dönemde bir takım siyasi, ekonomik ve toplumsal alanlarda istikrarsızlıklar mevcuttu. Hobbes ve Locke istikrarsızlıkların meşruti monarşinin zayıflanması nedeniyle olduğunu söylemişlerdir. Bu açıdan iki düşünür de devletin çıkış kökenlerine, devletin ne olduğunu, devletin niçin var olduğu konularına yoğunlaşmışlardır. İki düşünür de devletle ilgili görüşlerini doğa durumu ve toplum sözleşmesi kuramlarına dayandırmışlardır. Ancak Hobbes ve Locke’un teorileri ve kuramlarında birçok farklılıklar söz konusudur. Hobbes ve Locke’un kuramsal farklılıkları ağırlıklı olarak devlet teorileri üzerinedir. Hobbes’un doğa durumu kuramında savaş halinden söz etmektedir. Hobbes devlet teorisini insan doğasına dayandırır. Buna ilaveten Hobbes, insan doğası üzerinden toplum ve devlet kuramı geliştirmiştir. Locke ise doğa durumunda mülkiyet alanının yetersiz korumasından söz etmektedir. Bu açıdan Locke doğa durumundaki ceza mekanizması eksikliğine dikkat çekmiştir. Locke devlet teorisini insan hakları üzerine temellendirmiştir. Locke doğa durumunda özgürlük ve eşitlik varlığından söz eder. Ancak Locke’a göre doğa durumundaki özgürlük hali doğa yasasıyla sınırlandırılmıştır. Her iki düşünür siyaset felsefesine doğa durumu, toplum sözleşmesi, kuvvetler ayrılığı ve mutlak monarşi gibi kavramları kazandırmışlardır. Hobbes ve Locke’un geliştirdikleri kuramsallıkların ve teoremlerin kendi dönemlerine ve günümüze yansımaları olmuştur. Çalışmanın ana ekseni Hobbes ve Locke’un görüşlerinin kuramsal boyutlarını ele alarak benzerliklerinin ve farklılıklarının incelemesini yapmaktır.