ARAP DİLİ VE EDEBİYATI KİTAPLARINDAKİ MUKADDİMELERİN İÇERİĞİ VE BELAĞÎ ÜSLÛBU

Abstract

Mukaddime, bir eser için giriş kapısı mahiyetindedir. Bu sebeple pek çok yazar, söz konusu girişi en güzel ifadelerle yazmaya gayret etmişlerdir. Bu anlamda Arap dili ve edebiyatı kitaplarının mukaddimelerine bakıldığında onların da içerik ve üslup noktasında oldukça zengin olduğu görülmektedir. Söz konusu zenginlik biraz detaylandırıp kendisine içerik olarak bakıldığında besmele, hamdele ve salvele gibi dua ifadeleri ve ilerde karşılaşılacak konulara imaları içerdiği görülmektedir. Bahsedilen mukaddimelere dil ve üslup açısından bakıldığında ise edebî zenginliklerin çok daha bariz bir şekilde göründüğünü belirtmek gerekir. Zira istiâre, teşbih, sec‘i, muvâzene, iktibâs, hüsnü’l-ibtidâ, cinâs, mübalağa ve tibâk gibi birçok belâğî sanatından yararlanılan ilgili mukaddimelerin, edebî açıdan oldukça zengin bir üsluba sahip olduğu görülmüştür. Söz konusu zenginliği dile getirme amacıyla bu makale çalışmasını kaleme almayı elzem bir durum olarak gördük. Bu konuda herhangi bir çalışmanın yazılmamış olması da konuyu daha önemli kılacağı düşünülmektedir. Yazılan bu makale çalışmasıyla dil ve edebiyat kitaplarının önemli bir bölümü olan mukaddimelerin nasıl bir üslup ve içeriğe sahip olduğuna yakından ışık tutulmuştur.