İslâm Arazi Hukukunda Mekke’nin Özel Konumu

Abstract

İslâm arazi hukukunda arazinin fethediliş yöntemi, hukuki statüsünün belirlenmesinde temel bir ölçüttür. Zira savaş yapılmaksızın fethedilen araziler, belirli bir anlaşma doğrultusunda sulh ile fethedilen araziler ve savaşla fethedilen araziler ayrı statüde değerlendirilmekte ve faklı hükümlere tâbi olmaktadır. Mekke arazisinin nasıl fethedildiği, hangi statüde bir arazi olduğu ve ne şekilde hükme tâbi olduğu İslam hukukuna göre tartışmalıdır. Bu makalede Mekke’nin fethediliş şekli, arazisinin statüsü, arazisi ve arazisi üzerinde bulunan gayrimenkullerde özel mülkiyetin mahiyeti incelenmiştir. Bu kapsamda belirlenen kaynaklarda yer alan malumatlar araştırılmış, Mekke’nin fethediliş şekli açıklanmış, arazisinin hukuki statüsü tespit edilmiş ve arazisi ile üzerindeki akarlarda satış, kiralama, rehin, hibe ve miras gibi hukuki tasarruf yetkisinin keyfiyeti incelenmiştir. Netice itibariyle Mekke’nin savaşla fethedildiği fakat statüsünün belirlenmesinde genel kuraldan farklı olarak fethediliş şeklinin herhangi bir önem ifade etmediği tespit edilmiş ve arazisinde değil de arazisi üzerinde bulunan gayrimenkullerde özel mülkiyet hakkının mevcut olduğu sonucuna varılmıştır.