قواعد حديثية معاصرة في صفة من تقبل روايته

Abstract

Hadis mustalah ilmini, Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye örneğinde olduğu gibi sistemli hale getirmek, hadis ilimlerine yapılacak büyük bir hizmettir. Zira bununla bu ilime ulaşmak ve onu bilmek kolaylaşır. Böylece birçokları bu ilmi öğrenmeye başlar. Devamla toplumumuzda hadis kültürü daha çok yaygınlaşır. Ve hadis alanı sadece uzmanlarının bildiği bir alan olmaktan çıkar. Hadis dolayımındaki fikirler de ilerler. Ayrıca bu çalışma din ilimlerinin anlaşılması ve onlardan istifade edilmesi noktasında da önemli bir hizmet sayılabilir. Bu amacı gerçekleştirmek için fıkıh ilmi ve mustalah ilmi kapsamında geçmişte yapılmış çalışmalar esas alındı. 1877 yılında Osmanlı Devleti hakimiyeti döneminde Ahmed Paşa’nın (1895) başkanlığında alimlerden meydana gelen bir komisyon, fıkhın medeni haller ile ilgili bölümlerinden 16 kısmını kanun/kaide şeklinde tedvin ettiler. İşte onların bu çalışması, modern hadis kaideleri fikrinin ortaya çıkmasını sağladı. Çalışmanın konusu rivayetleri kabul edilenlerin özellikleri bağlamında modern/güncel hadis kaideleri olarak belirlendi. Bu çalışma esnasında bir çok kaynağa bakıldı. Ardından bu görüşlerin genelini kapsayan bir metod geliştirildi ki bu ilk işti. Sonra Kur’ân, sünnet ve akle dayanarak bu metodun delilleri ortaya konuldu. İlgili alanın eserlerinden istifade edilerek kolay ve basit ifadelerle bu kaideler açıklandı. Bu kaidelerin bulunduğu kaynak eserler sayfa numaralarıyla verildi. Sonra bu kaideler için sahih, sünen ve ilgili diğer eserlerden pratik ve gerçek örnekler zikredildi. Sonuçta örnek olabilecek 12 adet kaide ortaya çıkmış oldu. Bu çalışma hadis mustalah ilminin tüm konularını kaideleştirme sadedinde atılmış bir ilk adım kabul edilebilir. Bu yapılırsa eğer neticede Mecelle-i Kavaid-i Mustalah-i Hadis elde edilebilir.

ةمهم ةمدخ ب اهيلع علاطلااو اهتعجارم نكيم ثيبح ناكبم ةلوهسلا نم اهلعيج هنوك ثيدلحا مولعل ةلوهس مم رسيو بقا لىا يدؤي ا لا لمجا ءانبأ ينب ةيثيدلحا ةفاقثلا رشتنت لياتلباو ملعلا اذه نم ةدافتسلاا ىلع سانلا عمت و ىقبت لا م لهأ ىلع ةرصتق ا صاصتخلا طقف لىا يدؤي امم ع مهف لجلأ ةمهم ةمدخ اذه مدقي لياتلباو ةيثيدلحا راكفلأا روطت دلا مول سلااو ني لأو اهنم ةدافت لج لما ملع في وأ هقفلا ملع في بتُك امم ءاوس ةقباسلا تاساردلا تناك ةركفلا هذه ذيفنت حلطص لأ ةرانم هذه قيبطت لج ا ةركفل مكح لظ في ءاملعلا نم ةعوممج هب ماق امف رونلا رصبتل ةنس ةينامثعلا ةلودلا 1877 م ب اشبا دحمأ نم هيجوت :ت ( 1895 )م ًبااتك رشع ةتس نيودت نم اق دونب راطا في نيدلما لالمجا في هقفلا باوبأ نم ك ةينون عشلا تنا وهظل لىولأا ةل ةركف ر ثيدلحا دعاوقلا ي هلما عيضاولما نم عوضوم ىلع رايتخلاا عقوو ةيادبلا تناك انه نمو ة في ةم ا اذه فل ام ةداع وهو ن ي هب أدب ا ثم نمو ةددعتم رداصم نم ةءارقلا تناكف هتياور لبقت نم ةفص وهو نوفلؤلماو باتكلا لمعل ع ةغايص ىل ةعماج ةدحاو م ةغايصلا كلتل دهاوشب نايتلاا ثم نمو ةساردلا كلتل لولأا لمعلا وه راكفلأا لملمج قلا ن سلاو نآر شو لوقعلماو ةن كلتل حر ظافلبأ ةدعاقلا فلا كلت تدروأ تيلا نفلا رداصم ركذ ثم نمو نفلا بتك نم ةلهس ةطيسب م ةرك ماقرأ ع ص يعدت ثم اتهاحف م و ننسلاو حاحصلا نوطب في تركُذ ةيعقاوو ةيقيبطت ةلثمبأ ةركفلا كلت بتك في تجاف نفلا ك عم جذومن في اتنثا ةساردلا ع ةرش ا لك لعلج لىوأ ةوطخ ةساردلا هذه رابتعا نكيمو ةدعاق ه ىلع حلطصلما ملع في عيضاولم لا اذ لباو لكش نكيم ليات في لا ةياهن ةلجبم جورلخا دعاوقل ا لهأ راكفبأ ةناعتسلاا لىا جاتيح اذه نكلو حلطصلما ملع جو نفل مهدوه ذيفنتل ه عورشلما اذ . لبقو ملاكلا نع دعاوقلا ديهمتلا نكيم يثيدلحا دعاوقلبا ةفرعلما رداصلما مهأ ركذب ثحبلل رش عم ة ل زجوم ح هذه نم باتك لك بتكلا