Geleneksel Bitlis Evleri: Yapısal Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Abstract

Bitlis kenti ticaret güzergâhı olan İpek yolu üzerinde konumlanmıştır. Bu nedenle tarih boyunca çok fazla medeniyete ve uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. 5000 yıllık geçmişi olduğunun bahsi geçen Bitlis kenti çok fazla savaşa da tanıklık yapmıştır. Bu nedenle savunma mimarisinden başlayarak sivil mimariye kadar birçok mimari eser yapmışlardır. Kent Van ile Diyarbakır yolu üzerinde bulunup Van Gölü havzasına dâhildir. İki büyük kentin arasında vadide konumlanan kent bu nedenle hala transit bir kent düzeyindedir. Kentin ana mimari unsurları kale, dini yapılar ve sivil mimari örnekleri olan evlerdir. Günümüze ulaşan bu yapılar içinde en fazla zarar gören mimari yapılar ise evler olmuştur. Bu çalışmada kentin genel mimarisi tanıtılırken geleneksel Bitlis evlerinin mimari kimlik özelinde çalışılmıştır. Öncelikle evlerin yapısal sorunları olan düz toprak dam, geleneksel duvarlar, drenaj ve sonradan yapılan eklentiler üzerine analizler yapılmıştır. Yapılan analizlere bağlı olarak tespit edilen yapısal sorunlara yönelik olarak sürdrülebilir mimarlık ilkeleri kapsamında, yerel mimari özellikleri göz önünde bulundurularak Bitlis kent merkezinde yapılacak yenileme ve restorasyona yönelik mimari çözüm önerileri sunulmuştur. Burada asıl husus bu çözümlemeler yapılırken kullanıcı profili, mimari kimlik, mesleki uzmanlık konusu uygulama özelinde vurgulanmıştır.