OSMANLI DEVLETİ ZAMANINDA HAC YOLLARINDA URBAN SALDIRILARI VE ALINAN ÖNLEMLER

Abstract

Bu makalede Osmanlı Devleti’nin hac yollarının güvenliğini sağlamak için yaptığı faaliyetler ele alınmıştır. Özellikle hac yollarını devamlı baskı altında tutan çöllerde yaşayan ve hac yollarını tehdit eden urban kabilelerine karşı devlet tarafından alınan tedbirlere değinilmiştir. Urban kabileleri İslâm tarihi boyunca hac yollarını baskı altında tutmuşlardır. Hac yollarını hâkimiyetinde bulunduran İslâm devletleri urban saldırılarından hacıları korumak için pek çok faaliyet yapmıştır. Özellikle uzun dönem hac güzergâhlarını hâkimiyeti altında tutan Osmanlı Devleti, urban kabilelerinin saldırılarını engellemek için farklı uygulamalar gerçekleştirmiştir. Urbanı caydırmak için hac kafilelerinde güvenlik güçleri bulundurulmuş ve hac güzergâhında güvenliği sağlayacak askeri kaleler inşa etmiştir. Ayrıca bu güzergâhta özel güvenlik güçleri de oluşturulmuştur. Bazı urban kabilelerine farklı görevler verilmiş ve onlar özel güvenlik birimlerinde dahi görev almıştır. Bazı urban kabileleri de Hicaz’a gönderilen erzak ve eşyaların nakliye işini yapmışlardır. Ayrıca urbana surreden pay verilerek onların gönülleri alınmıştır. Surrenin zamanında verilmemesi veya az verilmesi gibi sebeplerle urbanın hac yollarına saldırdığı görülmüştür. Bazı seneler surreden payları verilmesine rağmen urbanın farklı bahanelerle hac yollarına saldırdıkları da olmuştur. Osmanlı Devleti de bu tür olayların meydana gelmemesi için bölgeye hâkim olduğu tarih boyunca çeşitli önlemler almıştır.