Doğu ve Batı Düşüncesinde Dini Çeşitlilik: Bir Giriş Denemesi

Abstract

İnsan yaşamını hemen her yönden etkileyen din olgusu, hakikatin farklı şekillerde tezahür ettiği bireysel ve toplumsal süreçleri barındırır. Dünyanın farklı yerlerinde birbirinden farklı din ve inançlar olsa da aslında hepsi belirli ölçüde birbirini etkilemekte ve birbirinden etkilenmektedir. Bu noktada çok sayıda dinin olduğu toplumlarda din nasıl kavramsallaştırılabilir? Hangi dini inancın doğru olduğu veya müntesiplerini kurtuluşa erdirdiği söylenebilir? Modern dünyada dinlerin çeşitliliği kavramı geliştirilmiş ve dini olgular çeşitlilik perspektifi ile incelenmiştir. Bu çalışma Batı ve Doğu’da din düşüncesine yön veren İbn Arabi, Rumi, Yunus Emre, John Hick ve Wilfred Cantwell-Smith’in dine ilişkin görüşleri eşliğinde dini çeşitlilik olgusunun doğasını inceleme amacını taşımaktadır. Özünde nitel araştırma yöntemlerinden kavramsal inceleme tekniği ile yürütülmüş olan çalışma, farklı düşünürlerin dine ilişkin yaklaşımlarını çözümleme iddiasındadır. Ayrıca literatürde dini çeşitliliği kavramsallaştırmaya ilişkin çalışmalar olsa da farklı düşünürlerin birbiriyle olan etkileşimleri kapsamında anılan olguyu çözümleyen bir çalışmaya rastlanılamamış olması, bu çalışmanın özgün karakterine vurgu yapmaktadır.