ADUDÜDDİN EL-ÎCÎ İLE ÇÂRPERDÎ ARASINDAKİ TARTIŞMA VE ARKA PLANI

Abstract

Zemahşerî’nin Keşşâf adlı tefsiri müfessirlerin yanı sıra Arap dil ilimleri ile ilgilenen âlimlerin de dikkatini çekmiştir. Bu tefsire bir haşiye de yazan Îcî’nin, Zemahşerî’nin ifadesindeki bir kapalılıktan dolayı soru sorması yeni bir tartışma başlatmıştır. Tebrîz âlimlerine hitaben yazılmasına rağmen özel olarak Ahmed el-Çârperdî kastedildiği için bu soruya, ilk önce o cevap vermiştir. Ancak Çârperdî’nin verdiği cevabın muğlak oluşu ve tarizler içermesi nedeniyle Îcî buna karşı on maddelik sert bir reddiye yazmıştır. Daha sonra Çârperdî’nin oğlu İbrahim bu tenkitlere vakıf olmuş ve es-Seyfü’s-ṣârim fi katʿi’l- Adudi’z-ẓâlim adlı eserini kaleme almıştır. Çalışmamızda bu tartışmanın özeti ve arka planı incelenmiştir. Burada risalelere konu olan tüm tartışmalar değerlendirilmemiş sadece tartışmanın özü olan probleme müelliflerin yaklaşımları incelenmiştir. Ayrıca pek çok âlimin müdahil olduğu bu tartışma; zamanla etkisi azalarak XIV./XX. asrın başlarına kadar gelmiştir.