Mezopotamya’da Nehir Yargılamasının Uygulanmasına İlişkin Bazı Değerlendirmeler

Abstract

Mezopotamya coğrafyasında kanunlarca belirlenen çeşitli suçlara o coğrafyada yaşamış uygarlıklar farklı cezalar uygulamıştır. Fakat Mezopotamya coğrafyasındaki uygarlıkların geneli benzer bazı suçlarda suçlunun ortaya çıkmasını sağlamak amacıyla nehir yargılamasına başvurmuşlardır. Bu yargılamaya başvuran Mezopotamya toplumları yargılamadan çıkan sonuca bağlı olarak farklı cezalandırmalarda bulunmuşlardır. Örneğin Ur-Nammu kanununda büyücülük ile itham edilen biri nehre götürülür ve yargılanırdı. Yargılama esnasında suçlanan kişinin nehirden boğulmadan çıkması halinde onu suçlayan kişi üç şekel gümüş öderdi. Hammurabi kanununda da bu uygulamaya başvurulmuştur fakat bu kanunda Ur-Nammu kanunundaki kadar hafif ceza verilmemiştir. Hammurabi kanununa göre birini büyücülükle suçlayan kişi ve suçlanan nehir yargılamasına beraber giderlerdi. Eğer suçlanan kişi yargılamadan sağ çıkarsa suçlayan kişi öldürülür ve mal varlığı suçladığı kişiye kalırdı. Nehir yargılaması Mezopotamya’da Eski, Orta ve Yeni Asur dönemlerinde de uygulanan bir sistemdi. Bu sistemdeki amaç nehir yargılamasını gerektirecek bir suçtan dolayı suçlanan kişinin suçsuz veya suçlu olduğunun ortaya çıkarılmasıydı. Bu çalışmada özellikle Hammurabi kanununda yargılamayı gerekli kılan ikinci maddeden hareketle yargılamanın nasıl uygulandığını ve Mezopotamya’da nehir yargılamasının yapıldığı iki kentten örnek verilecektir.