الم اّل عمر اإلسعردي ومنهجه في كتاب مفتاح العرب لمغلقات قسم األدب

Abstract

Bu yeni çalışmada, Siirtli Molla Ömer’in hayatı ve Miftâhu’l-‘Arab Lı Müğlekât-ı Kısmı’l-Edeb adlı kitabı ve bu kitabın bir kısmını teşkil eden şiir bilmeceleri ve şerhi ele alınmaktadır. Lugaz (diğer adıyla bilmece); lafız ve mana yönünden delaletleri son derece kapalı olan kelimelerin anlam ilişkilerini ortaya çıkararak açıklayan ilimdir. Lugazlar, belagat ilminin türlerinden olan beyan ilminin bir alt dalıdır. Çalışmamızdaki lugaz ilminin temel unsurları ile ilgili hususlar, müellifin kitabından alınmıştır. Eserde kullanılan şekilsel ve işlevsel metotların yanısıra lugazların konuyla uyumlu manalarını, yazarın yöntemini de uygulayarak dil ve gramer yoluyla açıklamaya çalıştık. Lugazları konu alan bu çalışmamızda pratik ve teorik örneklerin karışımından oluşan yöntemler kullanılmıştır. Lugazın şerhini, tarifini ve delillerini ele alıp örneklerle desteklediğimiz bu çalışmamız, genel bir tanıtım, önsöz ve konunun özünü ele alan bölümlerden oluşmaktadır. Çalışmamızın sonunda lugazın söze biçim ve içerik yönünden kattığı güzellikten söz edildikten sonra genel bir özet yapılarak çalışma neticelendirilmiştir. Allah’a Hamd olsun.