Türkiye’de Ekonomik Büyümeyi Etkileyen Değişkenler Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama

Abstract

Bu çalışmada, ekonomik büyüme ile üretici fiyat enflasyonu, hisse senedi fiyatları, döviz rezervleri ve dış borçlar arasındaki ilişki, Türkiye’nin 1999Q1-2019Q2 dönemini kapsayan üç aylık veri seti üzerinden, Granger nedensellik testi ve VAR analizi yoluyla araştırılmıştır. İkili Granger nedensellik ve VAR Granger nedensellik/blok dışsallık Wald testlerinden elde edilen bulgular üretici fiyat enflasyonu, hisse senedi fiyatları, döviz rezervleri ve dış borçlardan ekonomik büyümeye doğru tek yönlü Granger nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. Etki-tepki analizi sonuçlarına göre; üretici fiyat enflasyonunda meydana gelen bir şok ekonomik büyümeyi azaltıcı yönde, hisse senedi fiyatlarında meydana gelen bir şok ekonomik büyümeyi artırıcı yönde, döviz rezervlerinde meydana gelen bir şok ekonomik büyümeyi artırıcı yönde ve dış borçlarda meydana gelen bir şok ekonomik büyümeyi azaltıcı yönde etki göstermektedir. Varyans ayrıştırması sonuçlarına göre; ekonomik büyümedeki değişmelerin nedenleri sırasıyla üretici fiyat enflasyonu, döviz rezervleri, hisse senedi fiyatları ve dış borçlar olmaktadır. Sonuç olarak, üretici fiyat enflasyonu (INF-PPI), hisse senedi fiyatları (BIST100), döviz rezervleri (RESERVE) ve dış borçlar (FDEBT) değişkenlerinin ekonomik büyüme (GROWTH) üzerinde etkili olduğu söylenebilir.