20. YY. Uluslararası Güç Odağında Ortadoğu ve Batı Ülkelerinin Gelişmişliğine Tarihsel Bir Bakış

Abstract

Son üç asırdan günümüze kadar dünyanın egemen gücü olma yönünde ilerleme kaydeden Batı, kurmaya çalıştığı küresel sistemle bu üstünlüğünü devam ettirme eğilimini göstermektedir. Genelde Doğu üzerinde özelde ise Ortadoğu halkları üzerinde süreklilik haline getirilmek istenen bu hegemonya, tümüyle Batının Doğuya bakışı ile alakalı bir süreçtir. Batı nezdinde, keşfedilen yeni yerler ve Doğu, zenginliğe kapı aralayan bir coğrafyadır. Bu yönüyle zengin yer altı kaynakları ve geniş pazara sahip olan Ortadoğu, sömürgecileri bu coğrafyaya meylettirir. Sanayi Devrimi’ni gerçekleştiren Avrupa elde ettiği bilgi ve teknolojisiyle dünya hâkimiyetine yönelik stratejiler üretirken bu doğrultuda emperyalist politikalar güder. Sömürgeci rekabet, yirminci yüzyılın ilk yarısında iki dünya savaşının yaşanmasına sebep olan en temel unsur olarak görülmektedir. Bu savaşlar sonrasında milyonlarca insanın ölümüne yol açan bu ülkeler, bunca yıkıma rağmen dünyanın en gelişmiş ülkeleri arasında yer alırlar. Bu çalışmada herhangi bir Batı ülkesiyle Ortadoğu’daki bir ülkenin gelişmişlik farklılığının nedenleri üzerinde durulmaya çalışılacaktır. Ortadoğu, zengin yer altı kaynakları ve bundan elde edilen finansal kaynaklara rağmen neden hala az gelişmiş ülke statüsünden kurtulamadığı ve modern sömürgecilik, tarihsel bir bakış ile birlikte yorumsamacı yöntem kullanılarak ele alınmaya çalışılacaktır.