Okul Tükenmişlik Envanteri’nin Türkçeye Uyarlanması ve Psikometrik Nitelikleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı Salmela-Aro, Kiuru, Leskinen ve Nurmi (2009) tarafından geliştirilen Okul Tükenmişlik Envanteri’nin (School Burnout Inventory) Türkçeye uyarlanması, geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesidir. Okul Tükenmişlik Envanteri; Tükenme, Duyarsızlaşma ve Okulda Yetersizlik Duygusu olmak üzere üç alt boyut ve toplam 9 maddeden oluşmaktadır. Envanterin Türkçe 6’lı Likert formu Ankara’nın farklı ilçelerinde lise öğrenimine devam eden 322 (189 (%58.7) kız ve 133 (%41.3) erkek) kişilik bir çalışma grubuna uygulanmış ve elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. Doğrulayıcı Faktör Analizi işleminden elde edilen uyum indeksleri incelenmiş ve envanterin 6’lı Likert formunun liseye devam eden öğrencilerde doğrulanmadığı görülmüştür. Daha sonra envanteri geliştiren yazarın görüşüne (Katariina Salmela-Aro) başvurularak envanter, 5’li Likert forma dönüştürülmüştür. Envanterin 5’li Likert formu bu kez Ankara’nın farklı ilçelerinde lise öğrenimine devam eden 180 (117 (%65.0) kız ve 62 (%34.4) erkek) kişilik bir çalışma grubuna uygulanmış ve elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. Envanterin 5’li Likert formu için gerçekleştirilen Doğrulayıcı Faktör Analizi işlemi sonuçları, envanterin tek faktörlü olarak daha iyi uyum değerleri sunduğunu göstermiştir. Envanterin tek faktörlü yapısına ait uyum indeksi değerleri ise χ2/Sd= 1.78; RMSEA= .066; GFI= .94; AGFI= .91; CFI=.97; NFI= .94; NNFI= .96; IFI= .97 olarak hesaplanmıştır. Bu değerler envanterin Türkçe formuna ait tek faktörlü yapısının özgün dildeki formuna benzer geçerlik değerlerine sahip olduğunu göstermektedir. Buna ek olarak envanterin güvenirlik değerlerinin belirlenmesi için Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı hesaplanmış ve bu değerin .83 olduğu görülmüştür. Tüm bu bulgulara dayalı olarak 9 maddeden oluşan Okul Tükenmişlik Envanteri’nin Türkiye’de liseye devam eden ergenlerin okul tükenmişlik düzeylerini ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu görülmüştür. Araştırmadan elde edilen bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılarak, gelecekteki araştırmacılara yönelik öneriler geliştirilmiştir.