Kur’an’da Sembolik Eylemler -Düşünmeye Dair Kavramlar Bağlamında

Abstract

Duyu organlarıyla alınan sinirsel akımlar, sinir sisteminin farklı yerlerinde son bulur. Bu aşamadan sonra sinir sistemi duyumlar üzerinde zihinsel ve düşünsel bir takım işlem gerçekleştirmeye başlar. Sinir sistemi, aldığı duyumları her şeyden önce zihinsel bir takım işlemlere tabi tutar. Düşünme olarak isimlendirilen bu zihinsel işlem, psikolojide sembolik eylemlerden biri olarak kabul edilir. Bu işlemlerin sonucunda, doğru, yanlış veya eksik bir takım algılar elde edilir. Bu işlemlerin doğruluğu ve sağlamlığı kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Çünkü kişiler, zihinsel eylemleri konusunda farklı derecelere sahiptir. Kimisi deha düzeyinde zihinsel işlemler gerçekleştirebilirken kimisi aptallık olarak nitelenebilecek seviyelerde zihinsel işlemler gerçekleştirirler. Bu zihinsel ve düşünsel süreçlerin neler olduğu ve nasıl bir sıralama takip ettiği, modern psikoloji ve felsefede sembolik eylemler başlığı altında incelenir. Kur’an ise düşünme sembolik eylemini, ta’akkul, tefekkür, tezekkür ve tedebbür kavramlarıyla anlatır. Kur’an, bunu yaparken bu düşünsel ve zihinsel eylemleri hassas bir şekilde ortaya koymuş ve aralarındaki farklara da dikkatleri çekmiştir.